ӨДРИЙН СОНИН ҮНЭНИЙГ ХЭЛНЭ
Цахим өдрийн сонин
Шинжлэх ухаан, технологи
Их уншсан
Жиргээ
Онцлох мэдээ

УИХ-ын намрын ээлжит чуулганы өчигдрийн үдээс өмнөх хуралдаанаар Монгол Улсын 2019 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2019 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдтэй хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, УИХ-ын тогтоолын төслүүдийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ. Эдгээр хууль тогтоомжийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэхтэй холбогдуулан гишүүд үг хэлж байр сууриа илэрхийлсэн юм. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: -УИХ-ын гишүүдэд танин мэдэхүйн зүйл хэлье гэж бодлоо. Хуурамч шатахууны асуудал яриад байгаа юм. Хуурамч шатахуунд бол керосин ордог. Авиакеросинийг нисэхийн салбарт хэрэглэдэг. Гэтэл түүнийгээ оруулж ирэхгүйгээр “Мэргэ Ван”, “А-Жет”, “Сод Монгол” зэргээс оруулж ирнэ гээд явчихдаг. Керосинийг маш ихээр оруулж ирж дизелийн түлшинд хольж байгаа. 10 тонн тутамд хоёр керосин хийдэг.

Түүнийгээ том торхонд найруулдаг. Торхныхоо доод хэсэг хуйлруулагч байршуулчихсан байдаг. Яахав энэ нь бензиний чанарыг сайжруулж байгаа юм. Гэхдээ таны унаж байгаа приус машины карирбятер, поршинг амархан муудуулдаг. Хоёр жил унахад л приус чинь явахаа больж, жагсаалтаас гарна гэсэн үг. Портер машины аппартур ч мөн адил маш хурдан эвдэрнэ.

Автобуснуудыг маш их утаа гаргадаг. Апартур нь муудчихсан учраас тэр. Хэдий дизлийн түлшний шаталт нь ихэсч байгаа боловч аппартур нь муудчихсан учраас утаа гаргаад байгаа юм. Эдийн засгийн хувьд хувь хүн дээр очиж байгаа хохирол нь маш их хортой. Дээрээс нь Монгол Улсад татварын байдлаараа маш хортой үйл ажиллагаа явуулж байна.

Нарийн тоо хэлье л дээ. “Трафигура” гэж компани “ICIC” компаниар дамжуулаад энэ оны есдүгээр сарын байдлаар 68700 тонн керосин оруулж иржээ. Түүнийгээ дизелийн түлшинд хольдог. Дизелийн түлшний онцгой албан татвар нь 285 мянган төгрөг байдаг. Үүн дээр арван хувиа нэмэхээр 315 мянган төгрөгийн зөрүү гарч байгаа. Зөвхөн онцгой татварын зөрүүнээс тэр компани 21 тэрбум 500 сая төгрөгийн ашиг олж луйвар хийсэн байна. Сангийн яамныхан сайн бичиж аваарай. Дизелийн түлшин керосин хольдог гэж хэлсэн. Дизелийн түлш тонн тутам нь 650 ам.доллараар орж ирдэг. Гэтэл керосин 520 ам.доллараар орж ирж байгаа. Үнийн зөрүү нь 130 ам.доллар. 332 мянган төгрөг гэсэн үг. 68700 тонндоо үржүүлэхээр нийтдээ 22 тэрбум 800 сая төгрөг болж байна. Үнийн зөрүүн дээрээс ийм мөнгө олж байгаа юм. Ингээд зөвхөн энэ компани нийтдээ 44 тэрбум 300 сая төгрөгийг бензин түлш борлуулсан луйвраараа олж байна. Энэ асуудал дээр шалгалт хийх цагдаагийн байгууллага хаана байна вэ. Шударга Ц.Нямдорж гуай хаана байна вэ. Яг үүнтэй адилхан “Гунвар” гэж компани байгаа. “Петрохаан”, “Монсуль” болон “Петролиум Продакшн” гээд манай сайдын хувь эзэмшдэг компани бий. Эдгээр компанийн нэрээр керосин оруулж ирдэг. Нийтдээ 12 мянган тонныг оруулж ирдэг. Түрүүний жишгээр бодоход 7.7 тэрбум төгрөгийн луйвар хийж байгаа. Тэгэхээр нэг санал байна. Керосин дээр татвар тогтоо. Аль эсвэл нисэхийн компаниудын хэрэглэдэг тестээр нь л квот өг. Бусад дээр нь татвар оруулж ир. Тэгэхгүй бол жилд 120 мянган тонн керосин Монголп орж ирж байна. Энэ хэрээр монголчуудад маш их хохирол учирч байгаа. Тодорхой санал гаргалаа шүү. Үүн дээр хууль хяналтын байгууллагууд нь анхаарч, хөөцөлдөөрэй. Гадны хоёрхон трэйдинг компани ингэж 54-55 тэрбум төгрөг луйвардаад явж байна шүү” гэсэн юм.

Уг асуудлын талаар түүнээс тодруулсан юм.

-Шатахуун импортлогч компаниуд онцгой татварын зөрүүнээс ашиг олж, луйвар хийж байна гэлээ. Энэ хэр бодит мэдээлэл вэ?

-Чуулган дээр дурдсан тоонууд бол баталгаатай. Бүгд бодит тоо.

-Энэхүү нөхцөл байдлыг хэрхэн зохицуулах ёстой бол?

-Ер нь бол яг зориулалтын авиакеросиноо татваргүй оруулж ирдэг байж болно. Хэрэглэдэг авиа компаниуддаа квот өгчихдөг байх хэрэгтэй. Түүнийхээ дагуу хяналтаа тавьчихаж болно. Бусад зах замбараагүй орж ирж байгаа керосиноо хязгаарлах ёстой. Онцгой албан татвар тавьчихад л хуурамч бензин чинь алга болчихно гэсэн юм.