Нийслэлийн Мэдээлэл, технологийн газрын дарга О.Чинзоригтой ярилцлаа.

-Тодорхойлолт авах гэж албан байгууллага, дарга нарын үүд сахиад суухгүй байх боломжийг иргэддээ бүрдүүлсэн операторын горимд удахгүй шилжинэ гэж сонслоо. Операторын горимын талаар тайлбарлаж өгөөч?

-Дэлхий дахинд аж үйлдвэрийн дөрөвдүгээр хувьсгал буюу цахим хувьсгал өрнөж байна. Улаанбаатар хот ч энэ цахим шилжилтээс хоцрохгүй байх ёстой. Төрийн үйлчилгээг дараагийн шатанд гаргах цаг нь болсон.Монгол Улсын Засгийн газрын 149 тогтоол гарч энэ тогтоолд “Үйлчилгээний нэгдсэн төв” байгуулж, төрийн үйлчилгээг операторын горимд шилжүүлэхээр заасан. Энэ нь сая таны асуусан операторын систем юм. Нэг цонхон дээр зөвхөн нэг төрлийн үйлчилгээ үзүүлэх биш төрийн бүх үйлчилгээг оператор үзүүлэх боломжтой гэсэн үг.Тухайлбал, иргэн хэд хэдэн төрлийн үйлчилгээг нэг л цонхноос авах юм. Хаана ч очсон төрийн бүх үйлчилгээг нэг дор авах бололцоотой, нэг стандарттай операторын ажилтан иргэдэд үйлчилнэ. Улсын хэмжээнд таван зуугаад операторын ажилтан ажиллах юм. Тодруулбал, Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвүүдээс гадна дүүрэг, хороо, аймаг, сум гээд улсын хэмжээнд байгаа төрийн үйлчилгээний газруудад операторын ажилтан иргэдэд үйлчилж эхэлнэ. Иргэний үнэмлэхээ захиалахын тулд заавал Улсын бүртгэлийн газар юм уу, Нийслэлийн үйлчилгээний төвд очих болдог. Гэтэл одоо хороон дээрээ очоод иргэний үнэмлэхээ захиалчихаж болно гэсэн үг. Хороо, дүүрэг гээд үйлчилгээний аль ч шатны байгууллага дээр очоод төрийн 330 төрлийн үйлчилгээг нэг ажилтнаас авах нөхцөл бүрдэнэ.

-Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төв нэг цэгээс үйлчилгээ үзүүлдэг. Тэгвэл одоо нэг цонхноос үйлчилгээ авдаг болж байна гэсэн үг үү?

-Тэгнэ. Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төв төрийн үйлчилгээг нэг цэгээс, нэг байшингаас авах боломж бүрдүүлсэн газар. Төрийн олон шатны байгууллагууд нэг дор байрлаж иргэдийн хотоор тойрч цаг хугацаа алддаг энэ шат дамжлагыг бууруулсан. Одоо нэг цэгээс хүргэдэг төрийн үйлчилгээний ажлыг нэг цонхноос авна гэсэн үг. Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төв дээр үйлчилгээг хүртээмжтэй жигд хүргэхэд зохицуулах шаардлагатай асуудлууд бий. Улсын Бүртгэлийн Ерөнхий газрын ажилтан өдөрт хоёр зуугаас гурван зуун хүнд үйлчилдэг. Гэтэл Захирагчийн ажлын алба ч юм уу өөр зарим нэг цонх өдрийн турш таваас арван хүнд л үйлчилж байна. Энэ ялгаатай асуудлыг зохицуулах шаардлага үүсчихсэн. Операторын систем үүсгэх болсон нь ийм шалтгаантай. Тэгэхээр улсын бүртгэл, захирагчийн ажлын алба өөр бусад төрийн бүх байгууллагуудын үйлчилгээг нэг цонхноос л авна. Одоо бол цонх болгон дээр дугаарлаж зогсож байгаа шүү дээ.

-Өнөөдрийн тухайд иргэд долоон төрлийн тодорхойлолт хэрэгтэй боллоо гэхэд долоон тийшээ явж байж бичиг цаас бүрдүүлж авчраад ажлаа бүтээдэг. Одоо тэгэх шаардлагагүй болж байгаа гэсэн үү?

-Операторын горимд шилжих ажлын бас нэг давуу тал нь иргэнийг тодорхойлох бичиг баримтыг цаасаар авчрахыг шаардахгүй. Хурууны хээгээ уншуулж өөрийгөө нотлоод төлбөрөө төлсөн тохиолдолд тухайн иргэнээс элдэв төрлийн тодорхойлолт бүхий бичиг цаас шаардахгүйгээр үйлчлүүлнэ. Иргэдийн цуглуулж ирдэг тодорхойлолтуудыг төрийн операторын ажилтан Төрийн мэдээлэл солилцооны Хур систем ашиглан цахимаар цуглуулж иргэндээ үйлчилнэ гэсэн үг. Өнөөдрийн тухайд таны хэлсэн шиг тухайн иргэн долоон төрлийн бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай болбол долоон байгууллага руу явж долоон цаас лавлагаа авч Нийслэлийн үйлчилгээний төв дээр авчирч өгдөг. Харин операторын горимд шилжсэнээр оператор буюу үйлчилгээний ажилтан маань долоон байгууллагаас Хур төрийн мэдээлэл солилцооны системээр мэдээллийг цахимаар нэгтгээд тухайн байгууллага руу шилжүүлнэ. Тиймээс иргэд ямар нэгэн бичиг баримт, тодорхойлолтын араас гүйхгүй. Харин төрийн байгууллагууд хоорондын уялдаа холбоог мэдээллийн системээр ханган иргэндээ үйлчилнэ.

-Тэгэхээр хүнд суртал багасах нь ээ?

-Тийм. Шат дамжлагыг ингээд цөөлчихөөр хүнд суртал хүссэн, хүсээгүй багасна. Нэг оператор суулгаад шат дамжлага нэмэх нь гэж ойлгож болохгүй. Тухайн оператор төрийн зарим үйлчилгээг газар дээр нь шийдвэрлэж үйлчилгээг үзүүлнэ. Ямар нэг хурал ч юмуу, тодорхой хугацаа шаардсан үйлчилгээнүүдийн хувьд оператор хүлээж аваад төрийн байгууллага руу шилжүүлнэ. Хүлээж авсан төрийн байгууллага нь үйлчилгээг шийдээд оператор руу шилжүүлэх юм.

-Таны яриад байгаа операторын системийг төрийн үйлчилгээндээ ашигласан манайхтай төстэй ямар хот байна, дэлхийд?

-Олон хот бий. Жишээ нь, Москва хот 2013 онд операторын горимд шилжсэн. Иргэдийнх нь дунд явуулсан судалгаагаар төрийн үйлчилгээндээ 97 хувь сэтгэл ханамжтай байна гэсэн эерэг хариу гарсан байна.Төрийн үйлчилгээний хүнд суртлын асуудлыг хоёр жилийн дотор тав дахин бууруулж чадсан. Төрийн бүх шатны байгууллагуудын үйл ажиллагаа нь цахимжиж нэгдсэн мэдээллийн системээр мэдээллээ солилцож иргэддээ үйлчилгээ үзүүлдэг болсон байна. Мөн цахим нэг цонхны үйлчилгээг нэвтрүүлж иргэд нь олон төрлийн үйлчилгээг авдаг болсон. Тухайлбал, хүүхдийнхээ хичээлийн дүнг шалгах, хичээлдээ очсон очоогүйг мэдэх, эмчийн үзлэгийн цаг авах, шинжилгээний хариугаа харах гээд төрийн бүх шатны үйлчилгээг онлайнаар авах бололцоог бүрдүүлсэн байна. Манайх ч мөн операторын горим, цахим нэг цонхны үйлчилгээ рүү шилжих технологийн суурь бүрдчихсэн.

-Нийслэлээс хэрэгжүүлсэн цэцэрлэгийн онлайн бүртгэл лав цаг зав хэмнэсэн чухал шийдэл байсан. Энэ жил бас төрийн нэлээд олон үйлчилгээг цахимжуулж байгаа гэв үү?

-Нийслэлийн 212 дугаар цэцэрлэгт хүүхэд бүртгэхэд гурав, дөрөв хоногийн асуудал болдог байсныг шийдэж чадсан. 2018 онд Нийслэлийн төрийн үйлчилгээний албан ёсны порталыг нэвтрүүлж иргэд нийслэлийн зургаан байгууллагын 52 үйлчилгээг гэрээсээ онлайнаар авах бололцоог бүрдүүлсэн. Хэрэглээ нь өдөр ирэх тусам нэмэгдэж байна. Мөн нэгдүгээр ангийн хүүхдийн бүртгэлийг Чингэлтэй дүүрэг цахимаар явуулж туршлаа. Ирэх жил бүх сургуулиудын элсэлтийг онлайнаар бүртгэнэ гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Шат дараатай ажлууд хийгдэж байна. Цаашдаа өргөжөөд явна.

-Компаниуд дижитал шилжилтийг аль хэдийнэ хийгээд эхэлчихсэн. Төрийн хувьд бас дижитал шилжилт хийхээс аргагүй болсон гэдэгтэй та санал нийлэх үү?

-Санал нийлнэ. Иргэдийн төрийн үйлчилгээнд хандах хүсэл шаардлага, эрэлт хэрэгцээ нэмэгдэж үйлчилгээг цахимжуулж шат дарааллыг багасгах, ойлгомжтой ил тод болгох шаардлага үүсч дотоод үйл ажиллагаандаа цахим шилжилтийг эрчимтэй хийж байна Нийслэлийн Засаг дарга энэ чиглэлээр томоохон хөтөлбөр хэрэгжүүлэн үр дүн нь гараад явж байна. Саяхан Нийслэлийн Засаг дарга Инноваци, технологийн асуудал хариуцсан орлогч даргатай болсон. Энэ бол бас л нэг том алхам. Ер нь мэдээллийн технологи хөгжлийн хурдасгуур гэдгийг хаана хаанаа мэдэрсэн байна.