Хамтдаа мөхөх гээгүй л юм бол АН дэр нэгтгэсэн эмгэнийхээ өврөөс гарах хэрэгтэй болжээ

Жижиг намуудын эвсэж,  нэгдэх үйл  явц эхэлчихлээ. Ганц нэгээрээ сонгуульд өр­сөл­дөөд гавихгүй нь гэдгээ ч мэдсэн байх. Хорин жи­лийн хугацаанд сонгууль бүрээр жижиг намуудын гялайх ганц нэгхэн лидер нь суудал л авч байлаа. УИХ-д сонгогдсон ч нэг их үүрэггүй, хичнээн зөв юм яриад олонхид дарлуу­лаад дуусдаг. Одоо тэд  гурав­дагч хүчний орон зайн тухай  ярьж байгаа.

Төдийгөөс өдийг хүртэл Монго­лын төрд эрх баригч, сөрөг хүчин хоёр л  явж ирлээ. Үгүй бол хамтарч засаг барьж үзлээ. Хөнжилдөө  шургалсан ийм  хувилбар зөв биш гэдэг нь харагдлаа. Угаасаа эрх баригч, сөрөг хүчин хоёр тэв­рэлдэх нь ардчилсан зар­чимд нийцэхгүй.

Жижиг намууд сонгуульд өр­сөл­дөөд ганц нэг төлөөлөл УИХ-д  гарч ирсэн ч ардчи­лалд биш эрх баригчдад ар­гаа бараад үйлчилдэг жишиг бий болчихоод байна. Түү­нээс биш хэд гурваараа дуу­гараад ч тэр яриад байгаа гуравдагч хүч­нийхээ хэргийг гүйцээж чадаж байсангүй. Үнэндээ ардчиллаар гарч ирсэн тэд Ардчилсан намын саналаас зулгааж ардчилал­даа гай авчирснаас гавьяа тарьж бай­гаагүй. Хоёр сая гаруйхан хүн амтай манайх шиг улсад ийм олон намаар ч яадаг юм билээ.

Өнгөрсөн хорин жилийн хуга­цаанд хоёр намаас өөр нам торойж тодорч гарч ирсэн удаа ч алга. Үүнийг мэдээд ч энэ удаа жижиг намуудын нэгдэл явагдаж байна. Гэхдээ тэдний нэгдэл МАН, АН хоё­рыг ялж, тодорч гарна гэдэг бараг л худал зүйл. Харин  Ардчил­сан нам жижиг намуу­дын нэгдлийг ашигтайгаар эргүүлж тэдэнтэй эвсэж, нэг­дэх замыг сонговол энэ сон­гуульд ялах магадлал өндөр­сөнө. Түүнээс биш хорин  настай АН мөхөх гээгүй л юм бол ерэн настай МАН-ын  өвөрт ийм удаан хэвтэх шаард­лагагүй юм. АН-ыг Хам­тарсан Засгийн газраас гарах хэрэгтэй тухай улс тө­рийн хүрээнд нэгэнт яригдаад эхэллээ.

Түүхийн тавцангаас арчиг­дах шахсан ерэн настай МАН энэ янзаараа удаан явбал АН цуг арчигдах дээрээ хүрнэ. Хамтдаа мөхөх гээгүй л юм бол АН дэр нэгтгэсэн ерэн настай эмгэнийхээ өврөөс гарах хэрэгтэй болжээ. Ингэх­гүйн тулд АН жижиг гэх бүх намуудад найр тавьж  байж л ялах магадлал нь өндөрсөнө. Сөрөг хүчингүй Монголын төрд жижиг гэх тэр намууд сөрөг хүчний үүргийг хагас дутуу гүйцээх гэж мэрийж байгаа. Иргэний зориг, Но­гоон нам, ҮШН, бүр цааш­лаад Н.Энх­баярыгаа ч эвсэлд дуудсан яадаг юм.

МАН-ын хувьд дотоодоо асууд­лаа шийдэх гэж үйлээ үзэж одоо бүр салж үлдсэн хэдтэйгээ хэл үгээ олох гэж асуу­далтай байна. Хоёр тол­гойтой мангас шиг л толгой бүр өөр,  өөр юм ярьж маргаж мэтгээд  ард түмнийг төөрөг­дүүлж суугаа.  

"Ардчилсан нам ардчил­лыг аварч үлдэхийн тулд бусад бүх сөрөг хүчинтэй нийлж энэ сонгуу­лиар ялалт авчирч байж МАН-ыг бүлгийн хэмжээнд хүргэхгүй уна­гаж байж л улс төрийн тавцангаас зайлуулна. Ингэж мөнхийн шахам эрх барьдаг комму­нист, олигар­хиудаасаа сал­на. Тэдний ихэнх хугацаанд эрх барьсан энэ он жилүүдэд эрх Монгол Улс өөдөл­сөнгүй" гэж хал үзсэн улстөрчид ярьж байна.

Хамаа алга, жижиг на­муудтай боломжийн тохироо хийг л дээ. Хүсээд байвал 50 квотоо өөрсдөө авч үлдсэн 26-г нь бусад намдаа өгчихнө биз. Тэдэнд боломжийн квот өгчихвөл аль өнгөтэй өөдтэй лидерүүд нь  гараад л ирнэ. Жижиг гэх намууд ч парла­ментад болом­жийн суудал­тай болохын тулд ийм алхам хийж АН-аас биш МАН-аас суудал булааж ардчилалд хувь нэмрээ оруулах юм. Уг нь жижиг гэх намууд АН-ыг ба­раадаж ирсэн жишиг байдаг. Одоо хэрэгжүүлэх л хэрэг байгаа юм. Тэдний том  болох үндэс нь АН. 

Түүнээс биш иргэний хө­дөлгөө­нүүдийн яриад байгаа элдвийн хувьсгал хийвэл ол­сон ардчиллаа шууд алдаж байгаа хэрэг болохоос ард­чил­лыг аварч байгаа хэрэг биш. Төрийн эрх барихын тулд Үндсэн хуулийн хүрээнд шударга сонгуулиар л ялал­тыг олж авах хэрэгтэй юм.