Өнөөдөр Галзуу өвчинтэй тэмцэх дэлхийн өдөр тохиож байна. Энэ жил “Нийт нь нэгийн төлөө, Нэг эрүүл мэнд бүгдийн төлөө” уриан дор тэмдэглэж байгаа аж.
Галзуу өвчин дэлхийн 150 гаруй улсад бүртгэгдсэн. Ази, Африкийн улсад түгээмэл бүртгэгдсэг. Жилд дэлхий дахинд 50-60 мянган хүн энэ өвчнөөр нас бардаг.
Судалгаагаар, галзуу өвчнийг эмчлэх өтрөг дэлхий дахинд жилд 8.6 тэрбум доллар байдаг. Галзуу өвчний гол эх үүсвэр нь нохой бөгөөд хүний өвчлөлийн 99 хувь нь нохойд хазуулснаас үүдэлтэй байна. Иймд нохойд хазуулахаас сэргийлэх замаар галзуу өвчнөөс сэргийлэх боломжтой.
Галзуу өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд хүн бүрийн оролцоо чухал юм.

Галзуу өвчнөөр жил тутам 50-60 мянган хүн өвчилж, нас бардаг DNN.mn

ЗТХЯ-ны Шинжлэх ухаан, технологийн зөвлөл Монгол, Хятадын Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр замын Техник эдийн засгийн үндэслэлийг хэлэлцэж, дэмжлээ. Засгийн газрын “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын Боомтын сэргэлтийн хүрээнд Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр замын төсөл хэрэгжүүлэхээр ТЭЗҮ, нарийвчилсан зураг төсөл боловсруулах ажлын зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгчийг өнгөрсөн тавдугаар сард сонгон шалгаруулж, гэрээ байгуулсан.
“Төр, орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль”-ийн дагуу явуулсан тус сонгон шалгаруулалтад Хятадын “Төмөр замын зураг төслийн корпорац” ХХК шалгарч, гэрээний дагуу ТЭЗҮ, иж бүрэн зураг төсөл боловсруулах ажлыг энэ онд багтаан дуусгаж, барилга угсралтыг ирэх оны I улиралд эхлүүлэхээр төлөвлөж байна. 
Гашуунсухайт-Ганцмод боомтыг холбох хил дамнасан өргөн, нарийн царигийн төмөр замын дэлгэмэл урт нь 32.7 км, нэгдүгээр зэрэглэлийн, хос болон дан замтай гүүрийн урт 9.1 км юм. Эстакадан гүүр нь мушгирсан төлөвлөлттэй, 32 метрийн Т дам нуруутай, газрын гадаргаас хамгийн ихдээ 31 метр өндөр, жилд 30 сая.тн ачаа тээвэрлэх хүчин чадалтай.
Төслийн хүрээнд манай улсын Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр зам, БНХАУ-ын Ганцмод-Бугатын Ваньшуйчуань чиглэлийн төмөр замыг холбохын зэрэгцээ нарийн, өргөн хос царигийн гүүрэн байгууламжтай замаар хил нэвтрэх төмөр зам барьж байгаагаараа онцлог юм. Хил дамнасан төмөр зам ашиглалтад орсноор Гашуунсухайт-Ганцмод боомтод түшиглэсэн цогц төслүүд эдийн засгийг жилд 1.8-3.2 хувиар өсгөж, дунджаар 4.8-5.4 тэрбум ам.долларын нэмүү өртгийг үйлдвэрлэн, 5000 орчим шинэ ажлын байр, түүнийг дагасан 1800-3200 шууд бус хөдөлмөр эрхлэлтийг бий болгоно. Мөн нүүрсний экспорт хоёр дахин нэмэгдэж, нүүрс тээвэрлэлтийн өртөг хоёр дахин буурснаар урсгал тэнцлийн тээврийн үйлчилгээний одоогийн 700 тэрбум ам.долларын алдагдал багасаж, гадаад худалдаа, төлбөрийн тэнцэл, төгрөгийн худалдан авах чадвар сайжирна. Нийт бүтээмж өсөж, эдийн засгийн урт хугацааны өсөлт, санхүүгийн тогтвортой байдалд эерэг нөлөө гарахыг ЗТХЯ-наас мэдээллээ.

Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр замын ТЭЗҮ-ийг хэлэлцэж дэмжжээ DNN.mn

Монгол Улсын дээд шүүхийн нийт шүүгчийн хуралдааныг ирэх сарын 2-ны өдөр товложээ.
Хуралдаанаар, Шүүх байгуулах тухай хууль (Шинэчилсэн найруулга)-ийн төсөл болон холбогдох бусад хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд санал авах тухай Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаас ирүүлсэн албан бичиг, Үндсэн хуулийн цэцээс ирүүлсэн “Тайлбар гаргуулах тухай” албан бичигтэй танилцана.
&#8220;Монголын Либерал Ардчилсан намын даргаар Б.Өлзийдүүрэн сонгогдсоныг бүртгүүлэх тухай”, “Иргэдийн Оролцооны Нэгдэл намын дүрмийн нэмэлт, өөрчлөлтийг бүртгүүлэх тухай” өргөдлүүд болон Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.8.7-д заасан Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнд нэр дэвшүүлэх асуудлыг тус тус хэлэлцэнэ.

Нийт шүүгчдийн хуралдаан ирэх сарын 2-нд болно DNN.mn

Зундаа хэт халж, өвөлдөө цас бага унаж байгаагаас Швейцарын мөсөн голууд хурдацтайгаар хайлж үгүй болж байна.
Улмаар сүүлийн хоёрхон жилийн дотор мөсөн голууд нийт эзэлхүүнийхээ 10 хувийг алджээ.
Швейцарын ШУА-ийн эрдэмтдийн бүлэг ийм сэтгэл түгшим судалгааны дүнг тайлагнасныг олон улсын хэвлэлүүд уламжилж байна.
Швейцар Европтоо хамгийн олон мөсөн голтой улсад тооцогддог. Энэ 2023 он гарсаар эндэхийн нийт мөстлөгийн 4 хувь нь хайлж үгүй болсон бол, 2022 онд 6 хувиар хорогдож, хэмжилт ажиглалт явуулж эхэлсэн түүхийн туршид хамгийн өндөр үзүүлэлт болж байсан удаатай байна.
Үүнээс урьд нь, мөсөн голуудын эзлэхүүн жилд 2 хувиар хорогдох тохиолдолд “онц ноцтой үзэгдэлд” тооцож тодорхойлж ирсэн байдаг юм байна.
Гэтэл 1960-1990 оныг хүртэлх 30 жилийн хугацаанд хайлсантай тэнцэхүйц хэмжээний мөс сүүлийн хоёрхон жилийн дотор хайлж үгүй болсон гэдэг тайлан судалгааны дүнг эрдэмтэд танилцуулж байна. Мөн маш олон жижиг мөсөн гол бүрэн хайлж үгүй болжээ.
Дэлхийн мөсөн гадаргуугийн ажиглалтын төв ГЛАМОС байгууллага Швейцар дахь 1400-аад мөсөн голын тоо чамгүй буурч болзошгүй байгаа анхааруулга сэрэмжлүүлгийг үндэс болгон энэ жил урьд хожид байгаагүй хурдацтайгаар мөстлөг хайлж үгүй болж байгаа үйл явцад ажиглалт тандалт явуулж байгаа юм байна.
Энэ багийнхны ярьснаар энэ оны хоёрдугаар сард хэмжигдсэн цасан бүрхүүлийн зузаан уг нь харьцангуй цас багатай жилүүд гэдэг тодорхойлолтод багтсан 1964, 1990 эсвэл 2007 оныхоос ерөнхийдөө өндөр байсан байна.
Гэвч дөнгөж 2 сарын дундаас хойш, цасны зузаан нь олон жилийн дунджийн дөнгөж 30 орчим хувь руу орж буурчээ.
2000 гаруй метрийн өндөрт байрлуулсан, доод тал нь 25 жил болж байгаа автомат хяналтын станцуудын талаас илүү хувьд нь энэ хугацааны туршид үзэгдээгүй доогуур үзүүлэлт тэмдэглэгдсэн байна.
Түүнээс хойш “Зургаадугаар сар ер бусын дулаан байснаас” цас ердийнхөөс 2-4 долоо хоногийн өмнө хайлсныг судалгааны багийнхан мөн мэдээлжээ.
Швейцарын цаг уурчид энэ оны наймдугаар сард, цельсийн тэг градусын түвшин буюу ус хөлддөг өндөрлөгийн хэмжээ урьд өмнө тэмдэглэгээнд байсан үзүүлэлтүүдийн хамгийн дээд түвшинд буюу бараг 5300 метрийн өндөрт очсон талаар мэдээлж байсан байна.
Энэ нь Швейцарын нутаг дахь Альпийн нурууны бүх оргил тэр аяараа тэгээс дээш буюу нэмэх градустай байсан гэсэн үг болж байна.

Швейцарын мөсөн голууд хурдацтай хайлж нийт талбай нь 10 хувь хорогджээ DNN.mn

Олон нийтийн цахим сүлжээнд нэр бүхий иргэнээс нийтлэгдсэн &#8220;Эцэг нь тэжээж чадахгүй тул үрчлүүлнэ&#8221; гэх мэдээлэл 2023 оны есдүгээр сарын 29-ний өдөр нийтлэгджээ.
Хөвсгөл аймгийн цагдаагийн газраас аймгийн Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газартай хамтран энэ мэдээллийн дагуу хүүхдийн эрх зөрчигдсөн эсэх, гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй эсэхийг тогтоохоор шалгалтын ажиллагаа явуулж байна.
Дээрх хүүхдийн хувьд Хүүхдийн эрхийн тухай, Хүүхэд хамгааллын тухай зэрэг хуульд заасан эрх нь зөрчигдсөн эсэх, хүүхэд хамгааллын хариу үйлчилгээнд хамруулах шаардлагатай эсэхийг Хамтарсан багаар хэлэлцэж, шаардлагатай тохиолдолд хүүхдийг хамгаалалтад авах зэргээр холбогдох ажиллагааг хийх юм гэж Цагдаагийн Ерөнхий Газраас мэдээлэв.

“Эцэг нь тэжээж чадахгүй тул үрчлүүлнэ” гэх мэдээллийн дагуу шалгалтын ажиллагаа явуулж байна DNN.mn

Цахим гавны хэрэглээний талаар хуульч, өмгөөлөгч Ц.Мөнхбаттай ярилцлаа. 
-Хөдөө орон нутгийн иргэд цахим гав зүүж, хөдөлгөөн хязгаарлах ял тооцуулах явдал их түгээмэл байдаг. Гэтэл тэнд сүлжээгүй учраас эхний гурван сар дотроо хоёроос дээш зөрчил тооцуулан хорих ялаар солих тохиолдол их гардаг. Уг нь цахим гав хүнийг ажил хөдөлмөр эрхлэх, гэр орондоо байх эрхийг хязгаарлахгүй, хүний эрхийг хангасан энэрэнгүй ял гэдэг шүү дээ. Гэтэл тэдгээр иргэд гэр орондоо байх боломжгүй, мал хуйгаа маллах боломж хязгаарлагдмал. Энэ тохиолдолд хөдөө орон нутагт хэрэгжилтийг хэрхэн хангах ёстой вэ?
-Ял шийтгэл оногдуулж байгаа тохиолдолд түүнийг хэрэгжүүлэх нөхцөл нь тухайн ялтны үүрэг биш. Энэ бол Засгийн газрын үүрэг. Цахим гавыг хэрэглэх, нөхцөл бололцоогоор хангах нь Засгийн газрын үүрэг. Харамсалтай нь Засгийн газар энэ үүргээ биелүүлээгүй. Уг нь харилцаа холбооны салбарт бүх нийтийн үүргийн сан гэж бий.
Бүх нийтийн үүргийн санд төвлөрч байгаа мөнгийг сүлжээ байхгүй орон нутагт зарцуулж, сүлжээгээр хангах үүрэг нь бас л Засгийн газрынх. Эцсийн дүндээ цахим гав ял эдэлж байгаа хүмүүстээ зүгээр. Тухайн шүүгдэгчид ашигтай боловч хэрэгжих нөхцөл боломж нь байхгүй. Ийм нөхцөл байдал ажиглагдаж байгаа. Миний бодлоор сүлжээгүй газарт тэр цахим гав нь байж болно. Гэхдээ түүндээ хяналт тавих үүрэг нь шийдвэр гүйцэтгэгчийн л ажил. Гэтэл үүн дээр хүнд давхар ял оногдуулаад байгаа. Орон гэрээсээ тусгаарлагдмал, хөдөлмөрлөх эрх байхгүй. Уг нь цахим гав хөдөлмөр эрхлэх боломжоор нь хангах үүрэгтэй шүү дээ. Орон нутагт хэрэгжүүлэх нөхцөл боломжоо хангахгүйгээр шууд хэрэглээнд нэвтрүүлчихсэн.
-Үүнээс болоод эхний гурван сар дотроо хоёроос дээш зөрчил тооцуулаад хоригдчихсон хүмүүс буцаагаад гомдол гаргах эрхтэй юу?
-Уг нь бол эрх нь байх ёстой. Шүүх ч гэсэн эцсийн дүндээ тухайн оногдуулж байгаа ялыг хэрэгжүүлэх боломж нөхцөлийг хангах үүрэгтэй. Яагаад гэвэл Монгол Улсын Үндсэн хуульд хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгмийг цогцлооно гэж заасан. Шүүх асуудалд хүмүүнлэгээр хандах ёстой. Ийм хатуугаар хандаж болохгүй. Шүүх өнөөдөр тогтоолоор хэрэгжүүлж байгаа шийдвэрийнхээ үндсэн агуулгаа давхар харж байх ёстой.
-Тэгэхээр иргэдэд энэ талаарх мэдлэг боловсрол дутагдаад байна уу?
-Шүүхийн шийдвэрийг тайлбарлах, шүүхийн шийдвэрийг ойлгуулах, шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын ажил. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхдээ тухайлбал ял эдэлж байгаа хүнд тайлбарлаж ойлгуулах, мэдлэг боловсролыг олгох, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхэд нь туслалцаа үзүүлэх чиг үүрэг нь шийдвэр гүйцэтгэгчийн асуудал. Харамсалтай нь орон нутгийн шийдвэр гүйцэтгэгчид хангалттай хүрэлцдэггүй. Орон нутгийн шийдвэр гүйцэтгэгч мэдлэг мэдээлэл олгохгүй шууд цахим гав зүүлгэж өгч байна.
Тэгээд л зөрчил гаргангуут нь шууд хорьчихдог. Гэтэл тэр зөрчил юунаас болж үүсээд байгаа юм бэ. Мэдлэг боловсролгүй байгаагаас үүсээд байгаа юм уу. Үүнийг нь хангалттай тайлбарлаж өгсөн юм уу гэдгийг харгалзан үзэх ёстой. Яагаад гэвэл Монгол Улс энэ шинэ зохицуулалтыг хэрэглээд удаагүй. Тийм учраас шийдвэр гүйцэтгэгч тухайн шийдвэр гүйцэтгэхэд хангалттай ур чадвар мэдлэг нь байхгүй, энэ талын мэдлэг өөрсдөд нь дутагдалтай гэж харагдаж байна. Үүнд иргэд буруугүй шүү дээ. Иргэд түүнийг мэдэх ч албагүй. Харин иргэдэд мэдээлэл олгох үүрэг нь Засгийн газар, шийдвэр гүйцэтгэгч байгууллагын үүрэг.
-Эрх үүргийг нь танилцуулаагүй байж эхний гурван сард хоёроос дээш зөрчил гаргангуут хорьчихдог. Хоригдоод гарч ирсний дараа иргэн ямар нэг байдлаар мэдлэг мэдээлэл өгөөгүй, боловсрол олгоогүй байж хорьсон талаарх гомдлоо эргүүлээд гаргах боломжтой юу. Тэр талаарх мэдлэг мэдээлэлтэй байсан бол би хоригдох ёсгүй байсан гэх мэтээр гомдлоо гаргаад цагаатгуулах ч юм уу нөхөн төлбөр авах боломжтой юу?
-Тэр хэцүү. Монгол Улс жам ёсны эрхийн хуулиар явдаггүй. Хууль дээр юу гэж байна, түүнийгээ л дагаж мөрдөнө. Тэгэхээр энэ нь хууль тогтоогчийн буруутай асуудал. Яагаад гэвэл хоёр удаа зөрчил гаргалаа. Эхний удаа сануулж болно. Шүүхийн шийдвэрээр танд ийм эрх үүрэг байгаа, та ийм алдаа дутагдал гаргалаа. Дараагийн удаа ийм зөрчил гаргавал таныг хорино шүү. Цахим гавыг хорих ялаар солино гэх мэтээр тайлбарлаж, боломжийг нь олгох ёстой. Гэтэл хууль дээр энэ нь байхгүй. Нэгэнт батлагдчихсан хуулийг шүүх хэрэглэнэ. Шүүх сонголтгүйгээр хэрэглэж байгаа. Тэгэхээр үүнийг шүүхийн буруу гэхэд ч хэцүү. Хууль тогтоогчид хуулиа тогтоохдоо үүнийг хэрэгжүүлэх механизмаар нь хангаж өгөх ёстой. Процессын шударга ёсны зарчим гэж байдаг. Үндсэн хуулийн томоохон зарчим. Тухайн процесс өөрөө шударга ёсыг хангаж чадаж байна уу. Алдаа дутагдал гарлаа гэхэд мэдлэг боловсрол байхгүй бол эхний удаад сануулга өгөх нь процессын шударга ёсыг хангаж байна гэсэн үг. Харамсалтай нь нэгэнт хуулиа баталчихсан бол энэ нь хууль тогтоогчийн асуудал болчихож байгаа юм. Үүнийг буруу гэж үзвэл Үндсэн хуулийн цэцэд хандана. Өнөөдөр Үндсэн хуулийн цэц хангалттай улс төрийн байгууллага биш.
Яг үндсэндээ Үндсэн хуулийг сахин хамгаалагч гэхээсээ илүү улс төрийн томилгоогоор очдог бүлэглэл болсон. Тиймээс Үндсэн хуулийн цэц яг энэ асуудал дээр Үндсэн хууль зөрчсөн гэж дүгнэлт гаргана гэж хэлэхэд хэцүү. Угтаа бол Үндсэн хуулийн цэц яг энэ асуудал Үндсэн хуулийн ямар агуулгыг зөрчөөд байна гэдэг дээр зарчмын хувьд дүгнэлт гаргах ёстой байгууллага. Гэтэл Үндсэн хуулиар үүнийг зохицуулаагүй байна гэдэг агуулгаар нь хараад байдаг. Үүнийг Үндсэн хуулийн зорилгоор нь тайлбарлах ёстой. Үндсэн хуулийн зорилго юу юм. Бидний сонгож авсан нийгэм юу юм. Үндсэн хуулийн оршил дээр энэ бүхэн байгаа. Тэрхүү Үндсэн хуульд байгаа оршил, тодорхой мэдлэг боловсрол иргэдэд олгох асуудал нь шүүхийн ч үүрэг, Засгийн газрын ч үүрэг. Хууль тогтоогч эрх мэдлийн ч үүрэг. Ер нь энэ бол төрийн үүрэг л дээ.
С.ОТГОНБАЯР 
&nbsp;

Хуульч Ц.Мөнхбат: Цахим гавыг хэрэглэх нөхцөл бололцоогоор хангах нь Засгийн газрын үүрэг DNN.mn

Монголын ахмадын холбооны ерөнхийлөгч Ц.Сүхбаатартай ярилцлаа. 
-Тун удахгүй олон улсын ахмадын баярын өдөр тохиох гэж байна. Энэ өдөр холбооны зүгээс ахмадуудад зориулсан ямар үйл ажиллагаа явуулах вэ?
-Жил бүрийн аравдугаар сарын 1-ний өдрийг олон улсын Ахмадын баярын өдөр болгон тэмдэглэдэг. Бид энэ өдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ивээл дор “Ахмад настны нийгмийн хамгаалал, эрүүл мэнд” гэсэн сэдвээр ахмад настны үндэсний чуулган зохион байгуулах гэж байна. Төрийн ордонд энэ үйл ажиллагаа болно. Төрийн зүгээс ахмадуудад зориулсан арга хэмжээгээ нэгтгэн дүгнээд цаашид ямар арга хэмжээ авах шаардлагатай вэ, ахмадуудын санал бодлыг сонсож, зөвлөмж баримт бичиг гаргах үндэсний хэмжээний чуулган болгох зорилготой. Монголын ахмадын холбооны ээлжит VIII их хурал аравдугаар сарын 2-нд хуралдана. Үүнд ахмадын байгууллагууд оролцоно.
-Монгол Улсын хэмжээнд байх ахмадуудыг нийгмийн байдлаар нь судалсан тоо баримт байдаг уу?
-Улсын хэмжээнд 373000 ахмад настан нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авч байна. 6800 гаруй ахмад настан халамжийн сангаас тэтгэвэр авдаг. Ахмад настны тэтгэврийн дундаж хэмжээ 557500 төгрөг. Тэтгэврийн доод хэмжээ 550000 төгрөг болсон. Ахмад настны хуульд зааснаар ахмад настан гэдэг нь 55-аас дээш насны эмэгтэй, 65-аас дээш насны эрэгтэй хэмээн албан ёсоор тодорхойлсон. Нийт ахмад настны 66.3 хувь нь эмэгтэйчүүд. Эдгээр ахмадуудыг насаар нь аваад үзвэл 70 хүртэлх насных 261000, 70-79 настай 66700, 80-89 настай 24300, 90-99 настай 2900, 100 ба түүнээс дээш настай 106 ахмад настан байна. Ахмад настны ам,жиргааны байдал жил ирэх тусам буурч байгаа. Өнөөгийн байдлаар 19700 ахмад настан амьжиргааны баталгаажих түвшнээс доогуур орлоготой өрхөд амьдарч байна. 3800 ахмад настан харж хандах ах дүүгүй, ганц бие амьдардаг. 7000 ахмад настан бусдын асрамжид амьдардаг гэсэн судалгааг ахмадын байгууллага гаргасан.
Ахмадын тэтгэврийг яаж нэмж байж тэдний амьдрал баталгаажих вэ?
-Өнгөрсөн таван жилд төрөөс тэтгэврийг нийт найман удаа нэмсэн. Саяхан тэтгэврийн зөрүүг арилгах чиглэлээр тэтгэвэр бодох итгэлцүүрийг өсгөж батлаад, 394 тэрбум төгрөг улсын төсвөөс нэмж гаргахаар шийдээд, ахмадуудын тэтгэврийн зөрүүг арилгахаар хичээсэн. үүнд Ахмадын холбоо талархаж байгаа. Олон жилийн өмнө тэтгэвэрт гарсан хүмүүс одоогийн тэтгэвэрт гарч байгаа хүмүүсээс бага тэтгэвэр авч байна гэсэн гомдол ахмадуудаас байнга гардаг. Тэр бүхэнд тодорхой хариу арга хэмжээг төрөөс авч байна. Гэхдээ сая авсан арга хэмжээнд гомдолтой хүмүүс байгаа. 1404000 төгрөгөөс дээш тэтгэвэр авч байгаа ахмадуудын тэтгэвэр нэмэгдээгүй. Ахмадын тэтгэврийн дээд хязгаар тогтоогоод өсгөсөн цалинг нь тайраад тэтгэврийг нь тогтоочихсон. Тэгэхээр уул уурхай, эрчим хүч, хүнд үйлдвэр, өндөр албан тушаалд ажиллаж байсан гээд тухайн үедээ өндөр цалин авч байсан хүмүүсийн тэтгэвэр өсөөгүй. монголын ахмадын холбоо судалж үзээд, хөдөлмөр нийгэм хамгааллын яам, засгийн газарт тэдгээр хүмүүсийн шаардлага хүсэлтийг хүргүүлсэн. дараагийн ээлжинд тэтгэврийн зөрүүг арилгах арга хэмжээг бүрэн гүйцэд хийгээд, хэт хязгаарлалт тавихгүйгээр тэдгээр хүмүүсийн тэтгэврийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн.
-Нөгөө талдаа цалин, тэтгэвэр нэмэхээр өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ дагаад нэмэгддэг. Үүнийг төр засагт ямар нэг байдлаар асуудал болгон дэвшүүлсэн үү?
-Цалин, тэтгэвэр нэмэгдэхээр дагаад өргөн хэрэглээний барааны үнэ өсдөг. тэр нь тэтгэвэр нэмэгдсэн ч амьдралд бодитой нэмэр болдоггүй байдлыг бий болгодог. Ялангуяа 600 мянгаас доош төгрөгийн тэтгэвэртэй хүмүүс үнийн өсөлтөд унаад, амьдрал нь дээшилдэггүй улам дордсон хэвээрээ байна гэдэг хүсэлт шүүмжлэлийг Ахмадын холбоо тавьж байгаа. үүнийг төрийн зохицуулалттай зах зээл, худалдааны хууль гаргаад үнийн зохицуулалт хийгээд, өргөн хэрэглээний хүнсний барааны дээд үнийн хязгаарыг тогтоож өгөөч гэдэг хүсэлт тавьж байгаа.
-Ахмад настны тухай хууль байдаг. Амьдрал дээр энэ хууль хэр хэрэгждэг вэ?
-Нийгмийн халамжийн тухай багц хууль байна. Ахмад настны тухай хууль гэж бие даасан хууль бий. Энэ хуулиудын хэрэгжилтийг эргэж авч үзэх ёстой. Ялангуяа Ахмад настны тухай хууль батлагдаад зургаан жил боллоо. зургаан жилийн өмнө ахмадууд үндэсний чуулган хийсэн. тэгэхэд бие даасан хууль болгооч, бидний эрхийг хамгаалаач, эмнэлгийн үйлчилгээ, нийгэм хамгааллын асуудлыг хуульчилж бие даасан хуультай болгооч гэж хүсэлт тавьж байсан. тэрхүү хууль нь батлагдаад, хэрэгжиж эхлээд зургаан жил боллоо. Энэ хуулийн хэрэгжилтийн байдал, ямар зүйл заалт нь бүрэн хэрэгжихгүй байгаа юм, хаана нь хөрөнгө эх үүсвэр дутагдаад байгаа юм гэдгийг төр засгаас үнэлэлт дүгнэлт өгөөд, цаашид авах арга хэмжээг чуулганаар тодорхойлж өгөөч гэдэг хүсэлтийг ахмадуудаас тавьж байгаа. Жишээлбэл, ахмадуудад сувилал, эмнэлгийн байгууллагууд асрамж сувиллын үйлчилгээ үзүүл гэдэг. энэ заалтууд хөдөө, сум, орон нутагт төдийлөн хэрэгждэггүй. Яагаад гэвэл амралт сувилалын эрх нь хөдөө суманд очдоггүй. ингээд хөдөө орон нутгийн ахмадууд амралт сувилалд амрах эрх байхгүй. үүнийг судлаад үзэхээр жил бүр энэхүү үйл ажиллагаанд 38-40 тэрбум төгрөг хэрэгцээтэй байна гээд Нийгэм хамгааллын яаманд санал оруулдаг юм байна. улсын төсвийн тухайн жилийн бололцоог харж байгаад 21 тэрбум орчим төгрөг жил болгон баталдаг. тэр нь аймаг сум руу хуваарилахаар бага хөрөнгө очдог. тэгэхээр сум орон нутгийн ахмадууд жигд тэрхүү үйлчилгээг авч чаддаггүй. Ахмад настны тухай хуульд нэг чухал заалт байдаг. нь ахмад настанд зориулан сан байгуул гэдэг. газрын тогтоолоор сангийн дүрмийг баталсан. Тухайн байгууллагын цалин хөлсний зардлын гурван хувь хүртэлх хэмжээгээр ахмадын сан байгуулаад, тэрхүү сангаасаа ахмад настандаа хэрэгтэй байгаа тусламж дэмжлэг, эрүүл мэндийн үйлчилгээнд хамруулах, амьдрал ахуйд нэмэр болох туслалцааг үзүүл гэж заалсан. Гэвч байгууллагууд түүнийг хэрэгжүүлдэггүй. тиймээс ахмад настнууддаа анхаарал халамж тавих хөрөнгийн эх үүсвэр байдаггүй. Ялангуяа төсөвт байгууллагууд үүнд маш хариуцлагагүй хандаж байна гэсэн шүүмжлэл ахмадууд тавьдаг. тиймээс үүнийг Сангийн яам, засгийн газрыг онцгойлон анхаарч өгөөч гэдэг хүсэлт тавьсан.
-Хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой ахмадууд их байх шиг. Ийм хүсэлтүүд ирдэг үү?
-Ахмад настны хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих чиглэлээр 6.2 тэрбум төгрөг зарцуулж байна гэсэн тоо байдаг. Аймгуудад жилдээ 100-150 сая төгрөг, дүүрэгт 250 сая орчим төгрөг хөдөлмөр эрхлэлтийн сангаар дамжуулан хуваарилдаг юм билээ. Гэвч энэ төсөв нь хүрдэггүй. Яагаад гэвэл нийт ахмадын 67.5 хувь нь хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой, ажил хийх чадвартай. Өөрөөр хэлбэл ажиллах хүч дээр нэмэгдээд 180 мянган ахмад ажил хийе, орлогоо нэмэгдүүлье гэдэг хүсэлт тавьдаг. Гэтэл үүнд хөрөнгө нь хүрдэггүй. Ахмадуудад хүү багатай, урт хугацааны зээл өгчихвөл тэд өөрсдөө ажлын байраа бүтээгээд зээлээ хугацаанд нь төлөөд явна гэсэн бүрэн идэвх сонирхолтой байдаг.
-Ахмадуудын хувьд эрүүл мэндийн асуудал нэлээд томоохон байр суурь эзэлдэг байх?
-Орон нутгаас хот суурин газар ирээд шаардлагатай шинжилгээ оношилгоог хийлгэхэд ахмадуудад ихээхэн асуудал тулгардаг. Хоёр, гуравдугаар шатлалын эмнэлэгт үзүүлэхэд чирэгдэл ихтэй байна. Өрхийн эмнэлэгт ахмадад зориулсан эмч, тасаг тусад нь гаргаж үйлчилгээ үзүүлдэг болмоор байна гэдэг санал их ирдэг. Мөн ахмадуудад зориулсан эмийн хөнгөлөлтөд зорилтот эм бага байдаг. даралт, зүрх судас, бөөр зэрэг ахмадуудад чиглэсэн эмийг хөнгөлөлттэй эмийн жагсаалтад оруулж өгөөч гэдэг хүсэлтүүд ч их ирнэ. нийт ахмад настны 49.7 хувь нь Улаанбаатар хотод амьдарч байна. 170 мянга гаруй ахмад настан байна гэсэн үг. тиймээс алслагдсан хороо, дүүрэгт ахмадын чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх газар хэрэгтэй. энэ асуудлыг шийдэж өгөөч гэж хүсэлт тавьсан. 2021 онд 221 дүгээр тогтоол гаргаад, Улаанбаатар хотод ахмадуудад зориулсан өргөөтэй бол. Газрын зөвшөөрөл, зураг төслийг нь баталж өг гэсэн засгийн газрын тогтоол байдаг. Үүнийг хэрэгжүүлэхгүй явсаар өнөөдрийг хүрсэн. VIII их хурлаараа үүнийг 2024 онд багтаан шийдвэрлэж өгөөч гэсэн хүсэлт тавина.
-Гэр бүлийн хүчирхийлэлд эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд их өртдөг гэх боловч ахмад настнууд ч ихээр өртөх болсон тухай мэдээлэл явах болсон. Энэ талаар Ахмадын холбоонд мэдээлэл ирдэг үү?
-Сүүлийн жилүүдэд ахмадууд хүчирхийлэлд өртөх тохиолдол нэмэгдсэн. Үр хүүхэд нь ахмад настан, аав ээжийгээ халамжилдаг нийгмийн байдал өөр болжээ. Аав ээжийгээ ад үздэг, гэр орноос нь хөөдөг, тэтгэврийг нь хураагаад авчихдаг. хэдэн төгрөгийн тэтгэвэр авч, хаана яаж зарцуулж байгаагаа өөрөө мэддэггүй. эзэмшигчээс нь өмч хөрөнгийг нь хамаатан садан, үр хүүхдүүд нь нийлж байгаад өөрсдийнхөө нэр дээр шилжүүлээд авчихдаг. Жишээлбэл, орон байрыг нь өөрсдийн нэр дээр болгочихоод гэрээс нь хөөдөг. Сүүлийн үед зоддог, дээрэлхдэг үзэгдлүүд их болсон. тиймээс ахмадуудыг хүчирхийллээс хамгаалах бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн системтэй болгох, ахмадуудыг хүчирхийлэлд өртсөн үед нь хүний эрхийн байгууллага болон нутгийн захиргааны байгууллагууд, ахмадын байгууллагатай хамтраад дор дор нь зөрчигдсөн эрхийг нь сэргээдэг, хүчирхийллээс хамгаалдаг арга хэмжээ хэрэгжүүлэх чиглэлээр Ахмадын холбоо идэвхтэй ажиллаж байна.
С.ОТГОНБАЯР 
&nbsp;

Ц.Сүхбаатар: Ахмадуудын зөрчигдсөн эрхийг нь сэргээх, хүчирхийллээс хамгаалах чиглэлээр Монголын ахмадын холбоо идэвхтэй ажиллаж байна DNN.mn

“Өдрийн сонин”-ы баасан гаригийн дугаар 8 нүүрээр хэвлэгдэж, та бүхний гарт хүрч байна.
&#8220;Өдрийн сонин&#8221;-ы тэргүүн нүүрт Олон улсын эрхзүйч Д.Ганбаяр &#8220;Төрийн дарангуйлал тогтсон учраас хүний эрх зөрчигдөж, улсын хөгжил саарч байна&#8221; гэснийг &#8220;Улс төр&#8221; нүүрээс үргэлжлүүлэн уншаарай.
УИХ-ын дэд дарга, АЭХ-ны дэд дарга асан С.Одонтуяа &#8220;Эмэгтэйчүүд хүчтэй дуу хоолойтой байхгүй бол дэлхийн улс орнуудад ардчилал бүдгэрч байна&#8221; гэлээ.
“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлогч, ард түмний дуу хоолой болдог &#8220;Баримт, үзэл бодол&#8221; нүүрт &#8220;Наадмаар М.Бадарч начин төрүүлсэн юм бол түүнээс дээш давааны 
бөхчүүд нь хэнтэй барилдаж цол ахисан байх вэ?&#8221;  хэмээн өгүүллээ .
Л.Гүндалайн Зайсанд зайдалсан түүх
22 оны хэлмэгдүүлэлт
Эрчим хүчний яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Н.Тавинбэх &#8220;Нөөцгүй учраас эх үүсвэр дээр гэмтэл гарлаа гэхэд шууд цахилгаан хязгаарлалт хийгдэх эрсдэл бий болсон&#8221; гэлээ
Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ы баасан гаригийн дугаараас уншаарай. Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу. <a href="https://dnn.mn/plugi?fbclid=IwAR2_1vQKldtdM4oj9D74fNdEha9ebZAhuklDYJAvsm9h6xatyORGwTj-xLA">https://dnn.mn/plugi</a> ns/news/login Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудангийн салбаруудаас болон сонин борлуулах цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдан авч болохыг дуулгая. Түүнчлэн “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч болно. Уншигч та “Өдрийн сонин”-ыг захиалан уншихыг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88111375 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг аваарай. “Өдрийн сонин”-той холбоотой мэдээ мэдээллийг 19001987-гоос лавлана уу
&#8220;ӨДРИЙН СОНИН&#8221; ӨГЛӨӨ БҮР ТАНТАЙ ХАМТ

DNN

Онцлох нийтлэлүүд