Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээллээр, 2025 оны арваннэгдүгээр сарын 7-ны байдлаар улаанбурхан өвчний нийт батлагдсан тохиолдол 13.607 болжээ. 
Мөн тус өвчнөөр өвчилж эдгэрсэн 13,568 байгаа бол нас барсан 11 болжээ. Түүнчлэн, Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд /ХӨСҮТ/ 16, хүн орон нутгийн эмнэлэгт 10 хүн хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж. Өвчлөлийг насны бүлгээр өвчлөл хамгийн өндөр байгаа нь 10-14 насны хүүхдүүд бөгөөд тэдний өвчлөл 5090 хүрсэн байна. Мөн 0-4 насны 3156, 5-9 насны 1762 хүүхэд, 15-19 насны 1722 хүүхэд  улаанбурханаар өвджээ.
Улаанбурхан өвчин нь халдварлалт өндөртэй ч вакцинаар сэргийлэгдэх боломжтой халдварт өвчин юм. Улаанбурхан өвчний эсрэг вакцинд хамрагдсан тухай мэдээллээ өрх, сумын эрүүл мэндийн төвдөө очин цахим бүртгэлийн программд бүртгүүлээрэй. Хэрвээ улаанбурханы эсрэг вакцинд хамрагдаагүй хоцорсон бол хамрагдан өөрийгөө болон бусдыг улаанбурхан өвчнөөс хамгаалаарай. Эрүүл мэндийнхээ төлөө иргэн бүр хариуцлагатай байж, халдвараас сэргийлцгээе.
<img loading="lazy" decoding="async" class="aligncenter wp-image-2832748 size-large" src="https://news.mn/wp-content/uploads/2025/11/IMG_5443-567x500.jpeg" sizes="auto, (max-width: 567px) 100vw, 567px" srcset="https://news.mn/wp-content/uploads/2025/11/IMG_5443-567x500.jpeg 567w, https://news.mn/wp-content/uploads/2025/11/IMG_5443-349x308.jpeg 349w, https://news.mn/wp-content/uploads/2025/11/IMG_5443-768x678.jpeg 768w, https://news.mn/wp-content/uploads/2025/11/IMG_5443.jpeg 800w" alt="" width="567" height="500" />a

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний нийт батлагдсан тохиолдол 13607 болжээ

<div>
Зэвсэгт хүчний нэгтгэл, ангиудад 2025 оны хоёрдугаар ээлжээр хугацаат цэргийн албанд татагдсан шинэ дайчдын Цэргийн тангараг өргөх ёслол 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр улс орон даяар зохион байгуулагдана.
</div>
<div>
Зэвсэгт хүчний нэгтгэл, ангиуд цэргийн тангараг өргөх энэ өдөр хугацаат цэргийн алба хаагчдын ар гэрийнхэнд зориулсан “Нээлттэй хаалганы өдөрлөг”-ийг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлыг мөн хангаж байна. Өдөрлөгөөр хүндэт зочид хугацаат цэргийн алба хаагчдын сургалт бэлтгэлийн явц, ар тал хангалт, орчин нөхцөл, хоол хүнсний чанар, хүртээмжтэй танилцах бүрэн боломжтой юм.
</div>

Энэ сарын 29-нд “Цэргийн тангараг” өргөх ёслол болно

Монголын Үндэсний Бөхийн Холбооноос гурав дахь удаагаа зохион байгуулж буй Алтан цомын барилдаанд энэ жил Үндэсний шилдэг найман компанийн төлөөлөл 8 баг тойргоор барилдаж байгаа бөгөөд хоёрдугаар тойргийн барилдаанд Хатант интернэшнл ХХК-ийн “ХАТАНТ ИНТЕРНЭШНЛ” баг, Нутгийн буян групп ХХК-ийн “ХУБИЛАЙ ХААН” багууд учраа таарч барилдсанаас Хатант интернэшнл баг 14:11-ээр хоёр дахь ялалтаа авлаа.
Хатант интернэшнл багт улсын заан С.Сүхбат /4/, улсын харцага Б.Зоригтбаатар /4/, улсын начин Т.Дүгэрдорж /3/ улсын начин Э.Мөнхжаргал /3/, аймгийн заан Э.Түмэндэмбэрэл /0/ гуравдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан, аймгийн арслан Б.Шаравдорж /0/, нийт 14 даваа даваа авсан бол Хубилай хаан багт улсын арслан Ц.Бямба-Отгон /4/, улсын начин Б.Амарсайхан /0/ гуравдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан, аймгийн арслан М.Гантулга /1/, улсын начин Б.Лхагвадорж /2/, улсын начин Б.Түвшинтөгс /0/ гуравдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан улсын начин Б.Даваа-Очир /2/ аймгийн арслан М.Эрхэмбаяр /2/ тавдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан улсын начин Х.Оргилболд /0/, нийт 11 даваа авсан юм.
Харин Од групп ХХК-ийн Од групп баг Миг даатгал ХХК, Хушхан ХХК-ийн “ЭВ МОНГОЛ” багтай учраа тааран барилдсанаас Од групп баг 15:10-аар өрсөлдөгчөө буулган авч, эхний ялалтаа авсан юм.
<img decoding="async" src="https://cdn-images-1.medium.com/max/800/1*9FNNvH8PHjC5ueHShbySKA.jpeg" />
Од групп багт улсын аварга О.Хангай /3/, улсын заан Д.Хүдэрбулга /3/, улсын харцага Г.Ганхуяг /3/, улсын өсөх идэр начин Б.Түмэндэмбэрэл /3/, тавдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан улсын харцага М.Бэлгүтэй /0/, аймгийн начин Б.Гончигсүрэн /3/, нийт 15 даваа авсан бол Эв Монгол багт улсын арслан Э.Оюунболд /1/, тавдугаар тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан аймгийн арслан Ц.Лувсан-Адъяа /0/, улсын заан Б.Пүрэвсайхан /1/, дөрөвдүгээр тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан аймгийн харцага Б.Рэнчинжүгдэр /0/, улсын заан М.Лхагвагэрэл /5/, улсын начин Ш.Отгонтөгс /0/, дөрөвдүгээр тойргоос сэлгээнд сууж, түүний оронд орж барилдсан аймгийн арслан Я.Бумбаяр /0/, аймгийн хурц арслан Э.Мөнхбаатар /3/ нийт 10 даваа авлаа.
Маргааш 14:30 цагаас MCS группийн МСS &#8211; ЭНЕРЖИ баг &#8211; Хэрэйд ХХК-ийн ХҮЛЭГҮ багтай, АПУ &amp; СКАЙТЕЛ ХК-ийн АПУ, СКАЙТЕЛ БАГ &#8211; Алсын жим ХХК -ийн ХАМАГ МОНГОЛ багтай барилдана.

“Хатант интернэшнл”, “Од групп” багууд ялалтаа авлаа

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн 2010 оноос хойш байгуулагдсан нүүрс худалдах, худалдан авах гэрээнүүдийг холбогдох хууль тогтоомж, гэрээнд нийцүүлэн олон нийтэд ил тод болгох ажлыг шуурхай зохион байгуулахыг холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг болгов.
“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК нь стратегийн ач холбогдол бүхий ордод үйл ажиллагаа явуулдаг, Монгол Улсын нийт иргэд хувьцааг нь эзэмшдэг төрийн өмчийн оролцоотой хувьцаат компани болохын хувьд үйл ажиллагаа, олборлолт, борлуулалтын талаарх мэдээллийг хууль тогтоомжийн дагуу олон нийтэд ил тод, нээлттэй мэдээлэх шаардлагатай. Засгийн газраас “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д 2010 оноос хойш байгуулагдсан нүүрс худалдах, худалдан авах бүх гэрээг ил тод болгох үүрэг даалгавар өгсөн. Тус компани 2010-2025 оны хугацаанд нүүрс худалдах, худалдан авах нийт 586 гэрээ байгуулснаас 581 гэрээг ил тод нээлттэйгээр компанийн цахим хуудаст байршуулж байна. Урт хугацаатай, уурхайн ам нөхцөлтэй таван гэрээг байршуулаагүй байна. Эдгээр нь олон улсын гэрээний дагуу нууцлах зохицуулалттай, мөн талуудын байгуулсан гэрээгээр нэг талдаа урьдчилан мэдэгдэх, зөвшөөрөл авах шаардлагатай байх тул худалдан авагч гэрээний талд мэдэгдэн таван гэрээг тус бүрийг ил тод болгох чиглэлээр ажиллаж байна.

Нүүрс худалдах, худалдан авах 581 гэрээг ил болгож, компанийн сайтад байршуулж байна

<div>
Нийслэлийн есөн дүүргийн хэмжээнд 1277 ажилтан авто замын цас цэвэрлэж, халтиргаа гулгаанаас сэргийлж, 350кг давс 62кг бодисыг цацаад байна. Түүнчлэн өвөлжилтийн бэлэн байдлын хүрээнд өнгөрсөн жилээс ахиу хэмжээний давс, бодисыг нөөцөлсөн аж.
</div>
<div>
Тодруулбал, энэ онд 9000 гаруй тонн давс, 9500 тонн бодис нөөцөлджээ. Мөн техникийн хувьд парк шинэчлэл хийсэн байна.
</div>

Энэ онд 9000 гаруй тонн давс, 9500 тонн бодис нөөцөлджээ

Яармагийн бохир усны II өргөх насос станцын шугам хоолой болон хүлээн авах санд хуримтлагдсан хогийг цэвэрлэжээ.
Оршин суугчид 00 цаас, салфетик, хоолны хог хаягдал, үсний сэв зэргийг суултууртаа хийж урсгаж байгаа нь бохир усны шугам хоолойг бөглөх эрсдэлийг нэмэгдүүлж байна.
Тиймээс нийслэлийн оршин суугчид та бүхнийг бохирын шугам, суултуурт хатуу хог хаягдал хаяхгүй байхыг уриалж байна.
&nbsp;
Эх сурвалж: НЗДТГ

Бохир усны шугам, хоолойд хуримтлагдсан хогийг цэвэрлэжээ

Улсын Их хурлын гишүүн, Оюу толгойн хянан шалгах түр хорооны гишүүн, УИХ дахь ХҮН намын зөвлөлийн дарга П.Ганзоригтой ярилцлаа.
<hr />
-Оюу толгойн хянан шалгах түр хорооны ажил хэр урагштай явж байна вэ?
-Оюу толгойн хянан шалгах түр хороо долдугаар сарын 2-ны өдөр УИХ-аас байгуулагдсан. Үүнээс хойш тогтмол ажиллаж байгаа. Ингэхдээ хоёр зорилго тавиад ажиллаж байна. Нэгт, Оюу толгойн төслийн Хувь нийлүүлэгчийн гэрээнд орсон Монгол талын зээлийн хүүг бууруулах, Монголынхоо эрх ашгийг хамгаалах асуудал бий.
Хоёрт, Онтрэ-ийн лицензтэй холбоотой асуудал байна. Энд Оюу толгойгоос илүү өндөр агууламж, үр өгөөжтэй ордууд байдаг. Тиймээс үүн дээр тусдаа хөрөнгө оруулалтын гэрээ хийж, шинээр төсөл эхлүүлэх шаардлагатай гээд ажиллаж байна. Түр хорооноос нийтдээ 15 мэргэжлийн шинжээч томилсон. Тэд маань Оюу толгой төсөл эхэлснээс хойших хугацааны бичиг баримтууд дээр дүгнэлт гаргахаар ажиллаж байна. Шинжээчдийн дүгнэлт энэ сардаа багтаад гарчихна. Тэгээд хуваарийнхаа дагуу ирэх сарын эхээр нээлттэй сонсгол зохион байгуулах ёстой. Ингэснээр нийт иргэдэд бодитой мэдээлэл ил болно гэсэн үг.
-Рио тинто группийн зүгээс зээлийн хүүг ямар ч байсан буулгана гэсэн амлалт өгсөн гэдэг мэдээлэл гарсан. Энэ үнэн үү?
-УИХ-аас хянан шалгах түр хороо байгуулагдан ажиллаж байна. Нөгөө талаас Засгийн газраас хүү бууруулах тал дээр Б.Жавхлан сайдаар ахлуулсан ажлын хэсэг гаргасан. Мөн Г.Дамдинням сайдаар ахлуулан Онтрэ-ийн лицензтэй холбоотой асуудал дээр ажлын хэсэг гаргаад ажиллаж байгаа. Хянан шалгах түр хороо энэ хоёр ажлын хэсэгтэй маш сайн уялдаж, дэмжиж ажиллаж байна. Үүний үр дүнд долоон жилд нэг хүүг бууруулах боломж олгодог гэрээний заалтыг заавал ингэж хязгаарлахгүй, хүүгийн асуудлыг эргэн харж, харилцан ашигтай, олон улсын жишигт нийцсэн хүүнд хүргэе гэдэг урьдчилсан тохиролцоо хийсэн байна лээ. Ингэхээр хянан шалгах түр хорооны ажлын үр дүн давхар харагдаад явж байгаа гэж харж байна.
-Хэрвээ зээлийн хүүг буулгалаа гэхэд бидний төлөөгүй байгаа төлбөр дээр бодогдох уу. Эсвэл гэрээг шинэчилснээс хойш тооцогдоод явах юм уу?
-Энэ бол өөрчлөлт орсноосоо хойш тооцогдож явна. Оюу толгойн төслийг бүтээн байгуулахад манайх зургаан тэрбум ам.долларыг жилийн 11 хувийн хүүтэйгээр зээлж авсан. Энэ нь олон улсын жишигт асар өндөр хүү юм. Ингээд хүү бодогдож явсаар үндсэн зээл, хүү хоёр маань нийлээд 12 тэрбум ам.доллар болчихсон байна. Нэг жилд 1.3 тэрбум ам.долларын хүү бодогдож байгаа. Ийм маягаараа хүү бодогдоод явах юм бол 2035 он гэхэд бид 24 тэрбум ам.долларын өрөнд орно. Тэгэхээр Оюу толгойн гэрээнд нэг анхаарах заалт байгаа нь монголчууд ногдол ашгаа хэзээ авах юм бэ гэхээр үндсэн зээл, хүүгээ төлсний дараа үлдсэн мөнгөнөөс авна гэж байгаа. Тийм болохоор бид нэг талдаа баялгаа ашиглуулаад байгаа хэрнээ нөгөө талдаа өрөнд ороод байгаа юм. Ингэж баялгаа ашиглуулаад, өрийн хавханд орох асуудал үүсчихээд байна. Тиймээс үүнийг яаралтай засах ёстой. Одоо байгаа 11 хувийн хүүг бууруулаад долоо болгоход бид зөрүү дөрвөн хувь нь 480 сая ам.доллар болно. Жил бүр ийм хэмжээний мөнгө хэмнэнэ. Үүнийг төгрөгөөр бодвол 1.8 их наяд. Гэтэл өнөөдөр Засгийн газар эмч, багш нарынхаа цалинг нэг их наядаар нэмэх гээд чадахгүй байгаа. Зөвхөн хүүг бууруулахад л энэ бүх асуудлыг шийдчихэж болж байна. Гэхдээ нөгөө талдаа бид хөрөнгө оруулагчаа бодож байгаа. Тиймээс бид хүүг хөнгөлөөч гээгүй. Зүгээр л дэлхийн зах зээлийн шударга зарчимд нийцүүл л гэж байгаа юм.
-Та яриандаа энэ хүүг яаралтай бууруулах тухай ярьж байна. Гэтэл 2018 онд ийм боломж бидэнд байсан. Харамсалтай нь тэр үед эрх барьж байсан МАН ямар нэгэн зүйл хийж чадаагүй. Бүлэг нь 32, 33 хоёр хуваагдчихсан байсан. Гэтэл өнөөдөр гэтэл бас л иймэрхүү дүр зурагтай байна. Тэгэхээр энэ зээлийн хүүг бууруулчихна гэсэн итгэл үнэмшил байна уу?
-Итгэл үнэмшил байна, байхгүйгээс илүүтэй заавал байлгах ёстой. Монгол Улсын хувьд энэ маш чухал учраас энд тэр намын дотоод зөрчилдөөн бол ёстой нөгөө 1000 дахь асуудал. Тиймээс энэ том эрх ашиг дээрээ хянан шалгах түр хороо, ажлын хэсгүүд нэг ойлголттой ажиллаж байгаа. Долоон жилийн өмнөх боломжоо алдсан нь харамсалтай. Хамгийн гайхалтай нь яг энэ Оюу толгойн гэрээний хүүнд өөрчлөлт оруулах асуудал яригдахаар Монголын төр засагт тогтворгүй нөхцөл байдал үүсээд байгаа нь сонин тохиолдол. Ер нь байж болохгүй зүйл. Бид хэчнээн дотроо бужигнаж байсан ч энэ том эрх ашиг дээрээ нэгддэг л байх ёстой гэж харж байгаа.
-Ирэх оны төсвийг ид хэлэлцэж байна. Гэтэл зарим гишүүн төсвөө буцаан тат гэдэг асуудлыг хөндөөд эхэллээ. Үүн дээр танай ХҮН намын зөвлөл ямар байр суурьтай байгаа вэ?
-Бид зөвлөлөөрөө төсвийн асуудлыг хоёр, гурван удаа хэлэлцсэн. Ингээд нэгт, олон жил хаягдаж ирсэн багш, эмч нарын цалинг нэмэх ёстой. Ингэхийн тулд урсгал зардлуудаа хэмнэх байдлаар зохицуулж нэм гэдэг зарчмын шаардлага гаргасан. Монгол Улс хөгжлийнхөө бодлогыг монгол хүн, тэр тусмаа эрүүл монгол хүн, боловсролтой монгол хүн гэж харж байгаа бол энэ хоёр салбартаа хөрөнгө оруулалт хийх ёстой. Уул уурхайн баялаг тодорхой хугацааны дараа дуусна. Тэр үед эрүүл, боловсролтой монгол хүн л улсаа авч явна. Тийм учраас жил бүрийн төсөв дээр хүн рүүгээ чиглэсэн хөрөнгө оруулалтаа нэгт тавь. Тэгэхгүй хойш нь хаяж, том том төслүүд рүү мөнгө хийж байна гэж орхигдуулж ирснээс болоод энэ хүмүүс чинь өнөөдөр тартагтаа тулчихаад байна. Авч байгаа цалин нь амьдралд хүрэхгүйгээр барахгүй нөхцөл байдалтай болчихлоо. Тиймээс үүнийг зас гэж байгаа. Харин төсвийг бүхлээр нь буцаан тат гэдэг бол зарчмын хувьд тун хэцүү. Цаг хугацаандаа төсвөө баталж чадахгүй бол Их хурал тарах хуультай. Гэтэл ийм хүнд цаг үед төр засаг тогтвортой байх хэрэгтэй байна. Тэгэхээр Засгийн газар оруулж ирсэн төсөвтөө шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг нь хийгээд батлаад явах ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа.
-Парламент маань даргагүй болоод чамгүй олон хоночихлоо. Энэ нь олон талын эрсдэл дагуулж болох тухай улс төр судлаачид хэлээд байгаа. Тиймээс даргаа оруулж ир, томил гэдэг талаар эрх баригчдыг шахаж байна уу?
-УИХ гэдэг бол хамгийн тогтвортой, байнгын үйл ажиллагаатай байж, тулгамдсан асуудлуудыг шийдэж байх ёстой. Тэр утгаараа дарга, дэд даргынхаа асуудлыг хурдан шийдэх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Үүнийг ХҮН нам 100 хувь хэлж, шаардаж, шахаж ажиллаж байгаа. Одоо чинь дэд даргаа хүртэл томилж чадахгүй байна. Хоёрдугаарт, УИХ-ын дарга гэдэг бол ҮАБЗ-ийн гурван гишүүний нэг, Ерөнхийлөгчийг орлодог маш чухал үүргүүдтэй. Тийм учраас даруй энэ асуудлаа шийдээд явах ёстой гэж үзэж байгаа.

П.Ганзориг: Оюу толгойн гэрээнд өөрчлөлт оруулах асуудал яригдахаар Монголын төр засагт тогтворгүй нөхцөл үүсдэг нь сонин тохиолдол

БНСУ-ын Мёнжи их сургуулийн эдийн засгийн ухааны доктор, профессор, “Этүгэн” их сургуулийн хүндэт професс Шим И Соб-той уулзаж ярилцсанаа толилуулъя.
<hr />
-Юуны өмнө тантай уулзаж ярилцлага авах болсондоо баяртай байна. Солонгосын хөгжлийн үйл явцыг биеэр мэдэрсэн ахмад хүний хувьд энэ талаар санал бодлоо хуваалцана уу?
-Баярлалаа. Юуны түрүүнд “Өөрийн нөхцөл байдлыг үсрэнгүй хөгжлийн гишгүүр болго” гэж хэлмээр байна. Би одоо 81 настай. Солонгос улс дэлхийн хамгийн ядуу орнуудын нэг байсан тэр үед төрж, хөгжилтэй гүрэн болон хувирсан түүхэн үйл явцыг биеэр туулсан хүн. Солонгос жижигхэн газар нутаг, олон хүн ам, нөөцийн хомсдол зэрэг бэрхшээлтэй нөхцөлтэй тулгарч байсан ч өөрийгөө гололгүй, урам хугаралгүй даван туулсан. Цаашилбал, дайны сүйрлийг сөрж, Хүйтэн дайны фронтын бамбай болж байв. Гурван талаараа далайгаар хүрээлэгдсэн ч Хойд, Өмнөд Солонгосыг хуваасан цэрэггүй бүсээс болж хойд зүгт нэвтрэх боломжгүй, яг л арал мэт байсан. Ийм таагүй нөхцөл байдлыг үл харгалзан Солонгос улс нь улс төрийн үймээнийг давж, ардчилал, үйлдвэржилтийг хослуулан хөгжилтэй гүрэн болж, тусламж хүлээн авагчаас хандивлагч болж дэлхийн анхаарлыг татсан. К-соёлын хамтаар соёлын, технологийн, батлан хамгаалахын хүчирхэг гүрэн болж, дэлхий нийт гайхаж, бахдан шагшиж байна.
-Монгол судлалын Солонгосын мэргэжилтний хувьд Монголын өнөөгийн байдлыг хэрхэн харж байна вэ?
-Монгол бол Pax Mongolica-гийн түүхэн өв уламжлалаараа бахархдаг, түүхэн амжилтаараа өндөр бахархалтай улс. Байгалийн баялаг ихтэй, засаглалын шилжилтийн үед ардчилал бэхжиж, хөгжлийн шинэ шатанд хүрч байна. Монгол Улс өргөн уудам газар нутагтай ч далайд гарцгүй, хүн ам цөөтэй, хөгжиж буй эдийн засагтай. Гэсэн хэдий ч энэ нь бэрхшээлд автсан гэсэн үг биш юм.
-Солонгосын хөгжлийн туршлагад тулгуурлан Монголын хөгжлийн талаар та юу хэлэх вэ?
-Солонгос, Монгол хоёр түүхэн гарал үүслийн хувьд ялгаатай ч өөрсдийн нөхцөл байдлыг үсрэнгүй хөгжлийн тавцан болгон ашиглаж, ирээдүйг бүтээдэг ухаантай ард түмэн гэдгээрээ бахархах ёстой. Энэ түүхэнд залуус үргэлж манлайлагчийн үүрэг гүйцэтгэсэн. Монгол бол дэлхийн хамгийн залуу улсуудын нэг. Тиймээс Монголын гэрэлт ирээдүйн гол баатрууд залуу үедээ оршдог. Солонгосын ээдрээтэй түүхийг биеэр туулсан ахмадын хувьд Монголын залууст хандаж хэлэх зүйл их байна.
-Монголын үсрэнгүй хөгжилд залуусын үүрэг чухал юм шиг санагдана. Монголын залуусын харьцуулсан давуу талыг хэрхэн олж мэдэх вэ?
-Боломж хүн бүрд чухал гэдэгт би итгэдэг. Монголын залуус улс орныхоо хөгжлийн төлөө цаг үеэ олсон эрхэм зорилгыг үүрэх хувьтай. Тэдэнд энэ түүхэн боломж өгөгдсөн нь том аз юм. Тэд л Монголын хөгжлийн манлайлагчид болж чадна. Ахмад үеийнхэнд ийм боломж байгаагүй, хойч үеийнхэнд ч ийм боломж бага байж болно. Энэ бол Монголын залуусын ивээл, тиймээс тэд түүхээрээ бахархах ёстой.
-Тодруулбал, Монголын залуус ямар давуу талтай вэ. Түүхэн давуу талуудаас гадна энэ эрхэм зорилгыг биелүүлэхэд юу нөлөөлж чадах вэ?
-Миний онцолж хэлэх зүйл бол нүүдэлчдийн нийтлэг онцлог боловч монголчуудын хэл сурах, дасан зохицох, нутагших чадвар бусад орны залуусаас онцгой юм. Бид дэлхийн хэмжээний зах зээлд амьдарч байна. Дотоод, олон улсын зах зээлийг ялгаж харах шаардлагагүй. Монголыг далайд гарцгүй, жижигхэн эдийн засагтай гэж харахаас илүү идэвхтэй хэтийн төлөв барих хэрэгтэй. Дэлхий бол нэг том зах зээл. Ким Вү Жун даргын хэлсэнчлэн “Дэлхий өргөн уудам, хийх зүйл их байна” гэсэн санааг баримталж, дэлхийн зах зээлд гарах нь санаачлагатай залуусын үүрэг юм.
-Таны үг хэт хийсвэр санагдаж байна. Ийм шинж тэмдэг бий юу?
-Мэдээж байна. Нэг жишээ хэлье. Дэлхий нийтээрээ дэлхийн дулаарлын нөлөөг амсаж байна. Монгол яах вэ. Бид яг л байгалийн хөргөгчинд байна шүү дээ.
-Соёл иргэншлийн хойд зүг рүү шилжих хөдөлгөөн, гадагшаа нүүхээс гадна гадаадынхныг татах стратегийн талаар та юу гэж бодож байна вэ? 
-Арабын газрын тосны орнуудад уугуул хүн ам цөөхөн ч гадаадынхан элбэг бий. Олон гадаадын иргэдтэй ч тэднийг сайн удирддаг шүү дээ. Түүхэнд уур амьсгалын өөрчлөлтөөр эртний соёл иргэншил Зүүн Өмнөд Ази, Египет зэрэг халуун орны бүсэд цэцэглэж байсан бол орчин үеийн соёл иргэншил сэрүүн бүсэд хөгжсөн. Одоо олон эрдэмтэн соёл иргэншлийн хойд зүг рүү шилжих чиг хандлагыг ярьж байна. Дэлхийн дулаарлын нөхцөлд Монголын сэрүүн уур амьсгал далайд гарцгүй байдлын хязгаарлалтыг даван туулах боломж биш гэж үү? Төв Азийн далайд гарцгүй орнуудтай өрсөлдөхийн тулд “Монгол бол онцгой боломж” гэж бодлоо өөрчлөх хэрэгтэй.
-Та соёл иргэншлийн хойд зүг рүү шилжих онолыг дэмжиж байна. Гэхдээ одоо бол хиймэл оюун ухааны өрсөлдөөний эрин биш үү. Монголын хиймэл оюун ухааны дэд бүтэц олон улсын өрсөлдөөнд хэрхэн хожигдохгүй байх вэ. Технологийн хурдацтай хөгжлийг гүйцэж чадах уу?
-Энэ нь ихэмсэг мэт сонсогдож болох ч идэвхтэй сэтгэлгээ бүтэлгүйтлээс айдаггүй. Өрсөлдөөн бол зөвхөн хурдны тэмцэл бус, агуулгын тэмцэл. Монголын түүхэнд Чингис хааны удмын өв зөвхөн монголчуудад л бий. Монголчуудын хөдөлгөөнтэй, дасан зохицох чадварыг хэн гүйцэх вэ? Солонгосчууд нэгэн цагт “палли, палли” соёлыг шүүмжилдэг байсан ч одоо энэ соёл нь хиймэл оюун ухааны эринд бат бөх дэд бүтэц болж, Солонгосыг хиймэл оюун ухааны хүчирхэг гүрэн болоход нөлөөлсөн гэж боддог. Том зураг дээр том мөрөөдөл зурчихъя гэдэг үг бий шүү дээ? Том цаас том зураг зурах боломж өгдөг, жижиг цаас жижиг зураг зурна. Залуус том зураг зурах эрхтэй.
-Монголын хөгжлийн сан хомс байгаа нь хөгжилд саад болж байна. Энэ талаар юу гэж бодож байна вэ?
-Мөнгөгүй бол бизнес хийж болохгүй гэж үү? Солонгос нэгэн цагт дэлхийн хамгийн том өртэй дөрвөн орны нэг байсан, ОУВС-гийн хямралын үед доромжлолыг амссан. Гэхдээ бид даван туулсан шүү дээ. Зүйрлэвэл, дугуй унахдаа хоёр хөлөөр тэнцвэртэй гишгэх хэрэгтэй. Дугуйн дээр зогсоод байвал хөдөлгөөнгүй, унавал хөдөлгөөнтэй. Энэ бол хөдөлгөөнгүй сэтгэлгээ ба идэвхтэй сэтгэлгээний ялгаа. Монголчууд эрдэнийн чулуун дээр суучихсан ч түүнийгээ мэдэхгүй гэдэг үг бий. Хэн өөрийн мөнгөөр бизнес хийдэг вэ? Мөнгө хуримтлуулчихдаг ч зарцуулж мэдэхгүй, эсвэл зарцуулчихдаг ч мөнгөгүй бол зээл авдаг биз дээ? Хэрвээ хоёр хүн хоорондоо итгэлцвэл уулзаж чадахгүй гэж үү? Энэ зүйрлэл хувийн болон олон улсын харилцаанд ч хамаатай.
-Монголын залууст хандаж зөвлөгөө өгнө үү?
-Монголын оюутнуудад хичээл зааж байсан. Тэдэнд хэлсэн зүйл бол залуус бүтэлгүйтлээс айхгүй байх эрхтэй гэдэг. Амьдрал урт бол урт, богино бол богино. Муухан өдөр, бороотой улирал ч гэлээ нарлаг өдрүүд ирдэг шүү дээ. Тууштай зорилго тавиад хичээл зүтгэл гаргавал туршлага, үр дүн, амжилт дагадаг. Анагаах ухааны дэвшлээр хүний дундаж наслалт уртсаж байна. Монголчуудын дундаж наслалт ч уртсаж байна. Түүхэн эрхэм зорилгоо бахархаж, эрүүл саруул тэтгэвэрт гарахыг бодож, дэлхийг өргөнөөр хараарай гэж хэлье.
Монголын залуус Солонгост ажиллахыг бид ихэд сайшаадаг. Учир нь тэд тууштай, хүнд ажлыг их хийдэг. Жишээ нь, нүүлгэлтийн төвд ачаа зөөх гэх мэт. Энэ бол хүнд ажил ч бусдаас илүү цалинтай. Тиймээс залуус хүнд ажлыг хурдан хийж, түргэн нутаг буцахыг хүсдэг. Гэхдээ ирээдүйд энэ байдал өөрчлөгдөнө. Хиймэл оюун ухааны салбар илүү сонирхолтой болох тул Монголын залуус ч энэ салбарт орно гэдэгт итгэдэг.
Ц.Отгонсүрэн

Хайх