<blockquote class="wp-block-quote">Өнгөрөгч Даваа Гараг /2025.08.18/-Т Өвөлжилтийн Бэлтгэл Ажилтай Танилцах Өргөтгөсөн Хурлын Үеэр Хичээл Сургууль Эхлэхтэй Холбоотойгоор Авто Замын Хөдөлгөөний Зохицуулалт Хийхээр Төлөвлөснийг Танилцуулж, Саналыг 63 Хувь Нь Дэмжсэн.</blockquote>
Ингэснээр даваа гарагаас эхлэн Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөнд оролцох автомашинууд улсын дугаарын тэгш, сондгойгоор оролцох юм. Харин хичээлийн шинэ жил буюу есдүгээр сарын 1-ний өдөр бүх автомашин хөдөлгөөнд оролцоно.
Харин маргааш /2025.08.25/ эхлэх тэгш, сондгой дугаарын хязгаарлалт доорх хуваарийн дагуу үйлчилнэ.

Тэгш, сондгой дугаарын хязгаарлалт маргаашаас эхэлнэ

Маршалын гүүрээс &#8220;Централ тауэр&#8221;-ын уулзвар хүртэлх баруун талын 3.7 км явган хүний зам шинэчлэлийн ажил 82 хувьтай үргэлжилж байна.
Энэ хүрээнд тухайн байршилд НЗД-ын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай болон холбогдох албаныхан ажиллалаа.
Уг хэсгийн явган хүний замыг “Эс эл сити” ХХК гүйцэтгэж байна. 
Тус компанийн ерөнхий инженер н.Шижирбаатар “Шугам сүлжээ, кабель шилжүүлэх ажлыг бүрэн дуусгаад байна. Уг хэсгийн явган хүний замыг шинэчлэхдээ БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн байгалийн гантиг чулууг ашиглаж байгаа. Дараагийн байршлын явган замыг шинэчлэхдээ Монголд үйлдвэрлэсэн байгалийн гантиг чулууг ашиглахаар захиалгаа өгсөн. Өдрийн цагаар гурван бригад ажиллаж байгаа. Ирэх сарын 1-ний өдөр гэхэд ажлаа 100 хувь гүйцэтгэж дуусна” гэлээ. 
Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай “Өнөөдрийн байдлаар 13 байршилд явган хүний замыг стандартад нийцүүлж, цас борооноор халтирч гулгадаггүй, 30-40 жилийн насжилттай байгалийн гантиг чулуугаар шинэчилж байна. Дээрх байршлуудад өнөөдөр НХШГ, НХОГ-ын холбогдох алба хаагчдын хамт ажиллаж байна. Гүйцэтгэгч компаниудад хариуцсан ажлаа чанартай гүйцэтгэж, яаралтай дуусгахыг үүрэг болголоо” гэв.

Маршалын гүүрээс “Централ тауэр”-ын уулзвар хүртэлх баруун талын 3.7 км явган хүний замыг шинэчилж байна

Цахилгаан шугам сүлжээнд засварын ажлыг хуваарийн дагуу хийж байна. Өнөөдөр буюу наймдугаар сарын 24-д 09:00-17:00 цагийн хооронд Налайх дүүргийн 1-р хорооны Уурхайчин гэр хороолол 12-20-р гудамж болон ойр орчмоор цахилгаан хязгаарлана.Хэрэглэгчид засвар хийх хугацаанд хэрэглээгээ түр зохицуулахыг санууллаа.

Өнөөдөр Налайх дүүргийн 1-р хороонд цахилгаан хязгаарлана

<blockquote class="wp-block-quote">Налайх Дүүргийн Тайж Хайрхан Уулын Бэлд “ Нүүдэлчин-2025” Дэлхийн Соёлын Фестивалийн Үндэсний Бөхийн Барилдаан Болж Өндөрлөлөө.</blockquote>
Улс, аймгийн 64 бөхийн барилдаанд  Булган аймгийн Орхон сумын харьяат, ХХЕГ-Хилчин спорт хорооны бөх, Монгол Улсын начин Энхбатын Сумьяабат түрүүлж, Өмнөговь аймгийн Сэврэй  сум, ХХЕГ-ын Хилчин спорт хорооны бөх аймгийн арслан Ц.Лувсан-Адьяа үзүүрлэв.
Шөвгийн 4-д  Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын харьяат, Монгол Улсын заан Д.Баасандорж, Сэлэнгэ аймгийн Хүдэр сумын харьяат, улсын начин Д.Төрболд нар шалгарав.

“Нүүдэлчин” фестивалийн үндэсний бөхийн барилдаанд улсын начин Э.Сумьяабат түрүүллээ

Монгол Улсын Боловсролын их сургуулийн профессор, Монголын багш нарын холбооны нарийн бичгийн дарга Ц.Лувсандоржтой хөдөө орон нутагт багшийг ажилд авахдаа намын харьяалал хардаг хандлага хавтгайрсан талаар ярицлаа.
<hr />
-Манай улсад багшийн орон тоо дутагдалтай гэж байна. Гэтэл мэргэжлийн боловсон хүчин орон нутагтаа ажиллаж, амьдрах гээд очихоор намын харьяалал болон тухайн сургуулийн захирлын үзэмжээр ажилд авахгүй байх хандлага байна уу?
-Манайд сүүлийн 30 жил сонгуульд ялсан улс төрийн нам Ерөнхий боловсролын сургуулиудын, ялангуяа сумдын захирлыг томилдог соёл бий болсон. Жишээ нь, МАН-ыг дэмждэг, сонгуулийн үеэр хамгийн сайн ажилласан хүмүүс нь сургуулийн захирал болдог ч юм уу. Ингэж захирлыг томилсны дараа тухайн сургууль үндсэндээ улс төрийн байгууллага болж байгаа юм. Үүнийг сургуулийн захирал нь хамгийн түрүүнд улстөрждөг гаж тогтолцоо гэж хэлж болно. Хоёрдугаарт, сургалтын менежер нь заавал захирлын намын хүн байх ёстой гэдэг юм билээ. Гуравдугаарт, мөрөөрөө ажлаа хийж яваа жирийн багш нар руу энэ тогтолцоо орж ирдэг. Сургуулийн захирлын намыг дэмждэг, цаашдаа дэмжих багш нар ажиллах боломжтой. Харин эсрэг нам, нам бус багш нарт өөрийнх нь намд элсэх, эсвэл ажлаасаа гарах гэсэн хоёр сонголт тулгах хандлагатай. Тиймээс эхлээд намын гишүүн болсны дараа багшаараа ажиллаж болно гэсэн үг. Гэтэл багш нар МУБИС-ийг төгсөхдөө Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасны дагуу боловсрол төрөөс, намаас, шашнаас ангид байх ёстой гэдгийг маш сайн ойлгоод, сургагдаад явдаг. Тиймдээ ч орон нутагт очиж байгаа ихэнх шинэ багш нар нам бус буюу АН, МАН-ын аль нь ч биш байдаг. Гэтэл нөгөө шинэ багшийг заавал нэг намын талд орох ёстой гэж тулгадаг. Ялангуяа энэ үзэгдэл сумын сургуулиудад хавтгайрсан. Захирлын намыг дэмждэггүй бол ажилд орох боломжгүй гэдэг ч юм уу. Харин сумаас арай томроод аймаг, хот болоод ирэхээрээ энэ асуудал илүү нээлттэй байдаг.
-Жишээ нь, танай суманд байдал ямар байна вэ?
-Манай сумын сургууль гэхэд дотроо АН болон МАН-ын тал гээд хоёр хэсэг хуваагдчихсан. Ганцхан манай сум ч ийм байгаа юм биш. Бусад бүх сумын сургууль дотроо Хойд, Өмнөд Солонгос шиг л дахин хэзээ ч эвлэрэхгүйгээр хуваагдчихсан байх жишээтэй. МАН-аас сургуулийн захирал томилогдлоо гэхэд ямар нэгэн шалтгаанаар АН-ыг дэмждэг багш, ажилчдыг ажлаас нь халдаг ч юм уу. Багшийг ажилд авахдаа хүртэл дүн, голч, заах арга барилыг нь огт харгалзаж үзэхгүй. Харин аль нам уу, манай намыг сайн дэмжих үү, аав ээж, хамаатан садан чинь аль намыг дэмждэг вэ гэх мэт шаардлага тавих хандлага хаа сайгүй. Тухайн багш манай сургуульд ямар амжилт, ахиц, үр дүн бий болгож чадах вэ гэхээсээ илүү сонгуулийн үеэр манай намд хэр сайн ажиллаж чадах вэ гэдгийг л хардаг. Жишээ нь, сургуулийн захирал нь МАН-ын хүн байлаа гэж бодъё. Тухайн шинэ багшийн аав, ээж нь МАН дэмждэг бол шууд ажилд авна. Харин МУБИС-ийг онц дүнтэй төгссөн байсан ч аав нь АН-ыг дэмждэг бол хэзээ ч ажилд авахгүй байх жишээтэй. Иймэрхүү намын ялгаварлал суманд багш дутагдаж байгаагийн нэг зохиомол шалтгаан юм.
-Оюутнууд ч гэсэн энэ талаар ярьдаг уу?
-Манай МУБИС-ийн оюутнууд хүртэл хэлдэг. Манай аав ээж АН-ыг дэмждэг болохоор надад ажлын байр олдохгүй. Тиймээс сумандаа очиж ажиллахгүй гэдэг. Улаанбаатар хоттой харьцуулахад сум бол жижиг дов. Энэ жижиг довон дээр хүртэл намчирхаж байна. Эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг, гээд төрийн үйлчилгээ нь намын үйлчилгээ болчихсон. Манай багш нарын холбооны групп дээр өдөр бүр багш ажилд авна гэсэн зар байрладаг. Тэгээд шинэ залуу хүүхдүүд хөдөө орон нутагт очихоор түр хугацааны гэрээ байгуулдаг гэсэн. Өөрөөр хэлбэл, өөрийнх нь намын хүн ирэх хүртэл багшаар ажиллаж болно гэсэн үг. Тодорхой хугацаа заагаад гэрээ байгуулчихсан учраас намынх нь хүн ирэхээр явахаас өөр аргагүй болдог. Иймэрхүү гаж тогтолцоог устгахын тулд хамгийн түрүүнд сургуулийн захирлыг намын үр дүнгээр бус хамт олноос нь томилдог болмоор байна. Тэгвэл энэ нам дагасан асуудал арай дээрдэж магадгүй.
-Яагаад багшийн мэргэжилд улс төр ороод байна вэ?
-Ялангуяа суманд багш нар нам дагаснаар сонгуулийн үеэр малчдад хамгийн сайн ухуулга сурталчилгаа хийж чадах хүмүүс. Нам талаасаа багш нарыг заавал сонгуульд татан оруулж, сонгогч нарыг ятгуулах хүсэлтэй байдаг. Үүний дараа багш нар аймаг, сумын дарга болдог.
Би зарим хүнээс яагаад багшаа хийхгүй байгаа талаар асуухаар цалин бага гэдэг. Харин сумандаа очоод улстөржөөд аймаг, сумын дарга болсон олон багш байна. Сайхан чадвартай багш нар маань нам дагаж дарга болох л зорилготой болчихсон.
А.Даваадулам

Ц.Лувсандорж: Сумдад багш дутагдаж байгаагийн зохиомол шалтгаан бол намын ялгаварлал

Анагаах ухааны доктор профессор, Эрүүлийг хамгаалахын гавьяат ажилтан А.Цогцэцэгтэй ярилцлаа.
<hr />
-Өнөөдөр Монголын арьс өнгөний эмч нарын нийгэмлэгийн 65 жилийн ойд зориулсан арьс өнгөний эмч нарын IV Их хурал болж байна. Та энэ хурлын ач холбогдлын талаар ярихгүй юу?
-Энэхүү хуралд дэлхийн таван тивээс 10 гаруй эрдэмтэн профессор ирж илтгэлээ хэлэлцүүллээ. Бид өнөөдөр мэдээллийн эрин зуунд амьдарч байна. Тиймдээ ч манай арьс судлалын салбарынхны хувьд АI-д тулгуурласан дэлхийн шинэ, шинэ технологиудыг эх орондоо нутагшуулахад анхаарч ажиллаж байна. Шинжлэх ухаан хөгжих тусам бид түүнээс аль болох хоцрохгүйгээр үйл ажиллагаагаа идэвхтэй явуулах ёстой. Энэ утгаараа өнөөдрийн хурал онцлогтой. Ялангуяа дэлхийн арьсны эмч нарын ноён оргил, бидний ширээний сурах бичгийн автор Жень Бологниа маргааш онлайнаар бидэнтэй илтгэл хэлэлцүүлнэ. Дэлхийн бөмбөрцгийн тал талаас цугласан олон доктор, профессорууд илтгэлээ хэлэлцүүлж байгаа явдал нь өөрөө Монголын арьс судлалын салбарт сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи нэвтэрч нутагших, цаашилбал шинэ технологио нутагшуулж чадвал түүгээр дамжуулан арьсны өвчтэй ард иргэдийн амьдралын чанарыг уртасгах бодит боломжуудыг нээж байгаа юм.
-Монголчуудын хувьд арьсны өвчинд тийм ч их ач холбогдол өгдөггүй нийтлэг хандлагатай. Ер нь арьсны эмч нар бусад мэргэшлийн эмч нараас юугаараа ялгардаг вэ?
-Арьсны өвчин бол дотоод өвчний гадаад илрэл байдаг. Ялангуяа дотор гэдэс, элэг цөс, бамбай, дотоод шүүрэл, бэлгийн даавруудын үед зөвхөн арьсны тууралтаараа гардаг 101 төрлийн өвчин байх жишээтэй. Энэ бол манай арьсны эмч нарын бусад чиглэлийн эмч нараас ялгарах онцлог. Арьсны өвчний нийтлэг шалтгаан гэвэл удамшил, халдвар, харшил, дотоод шүүрлийн өвчин гээд олон шалтгаантай. Энэ шалтгаануудын улмаас л арьсны өвчин гардаг.
-Одоогийн байдлаар арьсны өвчлөлийн нөхцөл байдал ямар байна вэ?
-Манай нийгэмд харшлын гаралтай арьсны өвчин зонхилох байр суурийг эзэлж байна. Үүний дараа халдварын гаралтай арьсны өвчнүүд ордог. Ялангуяа идээт үрэвслүүд батгашилт залуучуудын дунд ихсэх хандлагатай байна. Сая хэлсэнчлэн энэ бүгд дотоод эрхтэн системийн гадаад илрэл нь гэж ойлгож болно. Монголд харшлын гаралтай өвчнүүд нийт хүн амын 1-2 хувийг эзэлдэг гэсэн судалгаа гарсан. Энэ бол тийм ч бага тоо биш. Бидний хувьд өндөр үзүүлэлт гэж үзэж байгаа учраас арьсны өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийгэмд чиглэсэн сургалт сурталчилгаануудыг эрчимтэй явуулах шаардлагатай. Сүүлийн үед арьсны өвчлөлийн ховор тохиолдлууд дэлгэрэх хандлагатай байгаа учраас аль болох дэлхийн шинэ технологиудыг нутагшуулахад анхаарч ажиллах шаардлага зүй ёсоор гарч ирнэ. Дэлхийд хэрэглэгдэж байгаа молекул биологийн түвшинд гаргаж авсан биологийн бэлдмэлүүд өндөр өртөгтэй байдаг тул төдийлөн олон хүн хэрэглэж чадахгүй байна. Гэхдээ эмчилгээний үр дүн сайн тул өвчинд шаналсан иргэддээ хэрэглүүлэхийн тулд төрийн болон даатгалын хөнгөлөлтийг авах эрх зүйн орчныг бүрдүүлж дэлхийн жишигт хүрэх хэрэгтэй.
-Арьсны өвчлөлийн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ хүртээмжтэй байж чаддаг уу?
-Ер нь бол арьсны өвчлөлийн хувьд эмнэлгийн үйлчилгээний хүртээмж орон нутагт хүний нөөцийн дутагдалтай байна. Яагаад гэвэл аймгийн төвдөө ганцхан арьсны эмчтэй. Гэтэл нэг аймаг 70-80 мянган хүн амтай. Зарим аймаг 100 гаруй мянган хүн амтай байх жишээтэй. Сумын төвд гэхэд арьс БЗХӨ-ний эмч огт байхгүйгээс үүдэн төвлөрсөн системдээ алдаа их байгаа юм. Хөдөө орон нутагт ялангуяа сумдад оршин суугаа иргэдийн арьсны болон БЗХӨ-өөр өвчилж буй асуудлыг заавал ярих ёстой.
А.Даваадулам

А.Цогцэцэг: Арьсны өвчин нь дотоод эрхтэн системийн гадаад илрэл байдаг

Хур тунадас  23-нд төв болон говийн аймгуудын нутгийн зарим газар, 24-нд Алтай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Дорнод Дарьгангын тал нутгаар, 25-нд баруун аймгуудын нутгаар, 26-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төв болон говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 27-нд баруун болон говийн аймгуудын нутгийн зарим газар, төв болон зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар, 28-нд төв болон зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно.
Салхи: Ихэнх хугацаанд ихэнх нутгаар секундэд 5-10 метр, борооны өмнө салхи түр зуур ширүүснэ.
Агаарын температур Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс, Эг, Үүр голын хөндийгөөр шөнөдөө -1&#8230;+4 градус, өдөртөө +14&#8230;+19 градус, говийн бүс нутгаар шөнөдөө +12&#8230;+17 градус, өдөртөө +23&#8230;+28 градус, бусад нутгаар шөнөдөө +5&#8230;+10 градус, өдөртөө +18&#8230;+23 градус дулаан байна.

Улаанбаатарт өдөртөө 22 хэм дулаан байна

<div class="xdj266r x14z9mp xat24cr x1lziwak x1vvkbs x126k92a">
 Энэ долоо хоногт “бага насны хүүхэд өндрөөс унаж амь насаа алдсан” гэх хоёр дуудлага, мэдээлэл цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн.
</div>
<div dir="auto">Тодруулбал &#8230; дүүргийн нутаг дэвсгэрт “бага насны 2 хүүхэд, гэртээ ганцаараа байх үедээ өндрөөс унаж амь насаа алдсан” харамсалтай хэрэг бүртгэгдэж шалгалтын ажиллагааг үргэлжлүүлэн явуулж байна.</div>
<div class="x14z9mp xat24cr x1lziwak x1vvkbs xtlvy1s x126k92a">
Иймд эцэг, эхчүүд Та бүхэн бага насны хүүхдээ харгалзах хүнгүйгээр ганцаар нь үлдээхгүй байх, цонх тагтандаа зориулалтын хамгаалалт, бэхэлгээ хийж болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлнэ үү.
</div>

Хайх