Хөлдөлтийг арьсыг гэмтээсэн байдлаас нь шалтгаалж дараах 3 зэрэг болгон ангилдаг.

Хөлдөлтийн зэрэг	Арьсыг гэмтээсэн байдал	Илрэх шинж тэмдэг
1-р зэрэг	Арьсны өнгөц давхарга гэмтэнэ	Арьсны өнгө цайж хөхөлбөр туяатай болсон Тэр хэсэг бадайрна
2-р зэрэг	Арьсны өнгөц болон жинхэнэ арьс гэмтэнэ	Арьсны өнгө цайж хөхөлбөр туяатай болсон Цэврүү үүснэ Хавдана
3-р зэрэг	Арьсны бүх давхарга гэмтэнэ	Арьсны өнгө цайж хөхөлбөр туяатай болсон Цэврүү үүснэ Чинэрч мэдээгүй болно

Хөлдөлтийн үед арьсанд гарах дээрх өөрчлөлтүүдээс гадна ерөнхий шинж тэмдгүүд илэрдэг.

ШИНЖ ТЭМДЭГ :

• Даарч, чичирсэн.
• Бүх биеийн болон мөчдийн арьс биржийсэн / галууны арьс шиг/
• Судасны цохилт олширсон / 1 минутанд 80-аас дээш /
• Хөлдсөн хэсгийн арьсыг тэмтрэхэд хүйтэн, хатуурч зузаарсан мэт байна.
• Мөчид хөлдвөл хөдөлгөөн нь хязгаарлагдана.

ОСГОЛТ /БИЕИЙН ТЕМПЕРАТУР БУУРАХ/

Осголт гэдэг нь хүйтэн, нойтон, салхи, шуургатай газар удаан хугацаагаар байснаас биеийн ерөнхий дулаан буурч, бүх эрхтэн тогтолцооны талаас өөрчлөлт гарахыг хэлнэ. Осголтын үед яаралтай арга хэмжээ авахгүй бол үхэлд хүрэх аюултай.

ОСГОЛТЫГ ХЭРХЭН ТАНИХ ВЭ?

Биеийн температур 33 С хүртэл буурах:

• Маш их даарч, чичирсэн.
• Арьсны өнгө нилэнхүйдээ цайж, хөхөлбөр туяатай болно.
• Барихад маш хүйтэн байна.
• Хөдөлгөөн хязгаарлагдаж, явах хөдлөхөд бэрхшээлтэй болсон.
• Нүд нь гөлөрсөн.
• Судасны цохилт цөөрсөн / 1 минутанд 60-аас доош /
• Нойр их хүрч, нойрмоглоно.
• Ухаан санаа өөрчлөгдөнө.

Харин биеийн температур 30С хүрч буурахад ухаан алдаж үхэлд хүрдэг.

АНХНЫ ТУСЛАМЖ

1. Амьсгал, судасны цохилтыг шалгана.
2. Гэмтсэн хүнээ салхи, бороо, цасан шамарга, чийгтэй орчноос холдуулж хуурай, дулаан газар аваачина.
3. Хөлдөж осгосон хүнийг аль болох өөрөөр нь явуулахгүй, хөдөлгөхгүй байхаар зөөвөрлөнө.
4. Хөлдөж осгосон хүнийг босоо байрлалд байлгана.
5. Хүйтэн, нойтон хувцсыг тайлна.
6. Дулаан хөнжилөөр хучиж хэвтүүлнэ.
7. Дулааныг барихын тулд толгойг хучина.
8. Хэрвээ ухаантай байвап халуун юм уулгана.
9. Дулаацуулна. 2 янзаар дуулаацуулж болно.

• Шууд биеийн дулаан хэсгээр хүрэлцүүлэх. Жишээ нь: хөлдсөн гар, хөлийг анхны тусламж үзүүлэгч Та өөрийн биеийн дулаан хэсэгт наан дулаацуулах /суга, хэвлий гэх мэт/, хамар, чих хөлдвөл дулаан гараар барьж дулаацуулах.
• Гадны зүйлээр буюу бүлээн жин, шилтэй ус зэргийг том судасны цэгүүд дээр тавих. Хөлдсөн гар хөлийг биеийн дулаантай ойролцоо буюу 36,5-37С -ын температуртай бүлээн усанд дүрнэ. Хөлдсөн хэсгийг аль болох дулаацаж гэстэл дүрнэ.

10. Цэвэр боолт хийнэ. Хэрвээ хөл, гарын хуруунууд хөлдсөн бол хуруунуудын хооронд ариун жийргэвч хавчуулж бооно.
11. Шаардлагатай тохиолдолд эмнэлгийн тусламж дуудах буюу ойролцоох эмнэлэгт хүргэнэ.