Төв аймгийн Засаг дарга Л.Төмөрчөдөртэй ярилцлаа.

---

-Аймгийн хэмжээнд өвөлжилт хэр байна вэ?

Өнгөрсөн жил Төв аймгийн хэмжээнд өвөлжилт тун хүнд байсан. Мал ихээр хорогдсон. Хүний амь нас хүртэл эрсэдсэн харамсалтай үйл явдал болсон. Тиймээс бид ноднин жилийн гашуун туршлагаас сургамж авч, энэ жилийнхээ өвөлжилтийн бэлтгэлийг боломжийн хэрээр сайн бэлдсэн. Зуншлага сайхан, газрын гарц сайн байсан. Малчид, хөдөлмөрчид маань ч өвс, тэжээлийнхээ нөөцийг сайтар бэлтгэсэн. Зөвхөн энэ жил гэх юм байхгүй цаашдаа хадлан, тэжээлийн бэлтгэл ажлыг сайн хангаж байх хэрэгтэй гэж үзэж байгаа. Энэ жилийн хувьд сайхан өнтэй өвөл болж байна. Цас нимгэн байгаа болохоор малчид маань нөөцөлсөн өвсөө эргүүлээд хэцүү байгаа газрын малчдад хямдралтай үнээр зарах байдал эхэлж байна. Тийм болохоор бидний зүгээс өвөлжилт хүндрэх төлөвтэй байгаа аймгуудын удирдлагуудтай холбоо тогтоож, манайд өвс, тэжээлийн нөөц хангалттай байгаа. Боломжийн үнээр нь худалдаж аваач гэдэг саналыг хүртэл тавиад ажиллаж байна.

-Засаг даргын ирэх дөрвөн жилийн Үйл ажиллагааны хөтөлбөрөө батлуулчихсан уу?

-Засаг даргын мөрийн хөтөлбөр, ирэх дөрвөн жилийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хуулийн хугацаагаараа арай батлаагүй байна. Бид энэ сарын сүүлээр хурлаа зохион байгуулахаар төлөвлөсөн. Манай аймгийн төв Зуунмод хотод сүүлийн жилүүдэд иргэд нэлээд нэмж суурьшиж байгаа. Шинэ Зуунмод хот, Майдар, Айро сити гээд хотууд босохоор төлөвлөгдсөн. Төв аймаг үнэхээр алтан гэж хэлж болохоор байршилд байдаг. Тийм болохоор иргэдийн утаа, түгжрэлээс зугтаах, шинэ суурьшлын бүс болох боломжтой. Тэгэхээр дээрх шинэ хотуудтай уялдуулаад иргэдийн ая тухтай амьдрах тал руу энэ оныхоо төсөв, төлөвлөгөөг гаргаж ажиллаж байна. Үндсэндээ нийт төсвийнхөө 60-70 хувийг аймгийн төв рүүгээ чиглүүлж байгаа. Үүгээрээ төсвийг олон тийш тарамдах биш, үр дүнтэй, шат дараатай ажлуудыг хийе гэж байгаа юм. Тиймээс зарим нэг сумаа энэ жилдээ тэвч. Ээлж дараатай том төсөл хөтөлбөрүүдээ хэрэгжүүлье гэсэн. Тэгэхгүйгээр Засаг дарга амь дүйх, албан тушаалтайгаа зууралдах, байгаа төлөөлөгчдийнхөө эрх ашгийг хангах ч гэдэг юм уу байдлаар төсвийг олон тийш нь цацахаас илүүтэйгээр бид бодитой, эдийн засгийн үр өгөөжтэй ажлуудаа хийнэ. Төв аймгийн шугам сүлжээ маш хүнд байдалтай болчихсон. Ихэнх нь 50-60 жилийн настай байна. Аймгийн төвд 10 уурын зуух ажиллаж байгаа нь агаарын бохирдол үүсгэх томоохон шалтгаан болж байгаа. Орон сууцнуудын дулаан алдагдал маш их гээд олон тулгамдсан асуудал байна. Хэрэглээний усны асуудал ч бий болсон. Хатуулаг ихтэй учраас шүүлтүүр тавих гээд дандаа хүний эрүүл аюулгүй орчинд, тав тухтай амьдрах нөхцөлийг хангах ажлууд хийхээр төлөвлөөд ажиллаж байна. Зуунмод хотын дахин төлөвлөлт хийж, шинэ хороолол бий болгоно. Нийтдээ 10 аймагт дулааны цахилгаан станц байгуулагдсан. Манай аймагт нэг нь баригдана. Энэ ажил их удаан байгаа. Үүнийг яаралтай ашиглалтад оруулах хэрэгтэй. Энэ мягмар гаригт Засгийн газрын өргөтгөсөн хуралдаан болсон. Тус хуралд Төвийн бүсийн цаашдын хөгжлийн талаар нэлээд ярилцсан. Тийм болохоор Дархан-Уул, Сэлэнгэ гэсэн төвийн бүсийн аймгуудтайгаа үйл ажиллагаагаа уялдаатай явуулах хэрэгтэй. Хөдөө аж ахуйн чиглэлээр гэхэд давхцуулахгүй байх шаардлага бий. Ерөнхий сайд, Шадар сайдуудаас, мөн хувийн хэвшлийнхнээ дэмжиж ажилла. Бүх үүд хаалгаа тэдэнд зориулан нээж, хамтран ажиллах үүрэг чиглэлийг өгсөн.

-Танай аймагт хэрэгжих том төслүүд олон бий. Та ч бас дурдаж байна. Нэмээд Богд уулыг нүхлэх, Богдхан төмөр зам гээд төслүүд байгаа. Тэгвэл эдгээрээс алийг нь хамгийн эхэнд хийж хэрэгжүүлээд явбал Төв аймгийн төсвийг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийг сайжруулах ач холбогдолтой гэж таны хувьд үзэж байна вэ. Засаг даргын хувиар энэ тал дээр санал санаачилгаа дээш нь хүргэж байна уу?

Засгийн газраас агаарын бохирдлыг бууруулах ажлын хэсэг гарчихсан ажиллаж байгаа. Дээр нь төвлөрлийг сааруулах ажлуудыг Засгийн газраас санаачлан хэрэгжүүлж байна. Миний хувьд саяхан Боловсролын сайдтай уулзаж, Их, дээд сургуулиудыг манай аймаг руу гаргаж өгөөч гэсэн хүсэлт тавьсан. Мөн Сангийн сайдтай томоохон спорт комплекс барьж байгуулахад дэмжиж ажиллаач гэсэн асуудлыг ярьж байна. Ингэснээр Төв аймгийн эдийн засгийг тэлэх, хувийн хэвшлийнхнийг дэмжихэд томоохон түлхэц болно гэж үзэж байгаа. Мэдээж том төслүүд дотроосоо Шинэ Зуунмод хотыг барих нь хамгийн чухал. Засгийн газраас дэд бүтэц, эрчим хүчний инженерийн шийдлүүдээ олоод, бүтээн байгуулалтын ажил эхэлчихсэн явж байгаа. Ер нь том төслүүд бүгдээрээ л чухал, ашигтай. Тийм болохоор бүгдийг нь л аймгийн зүгээс дэмжиж ажиллана.

-Төв аймгийн зарим сумыг засмал замаар холбох ажил яригдаад байдаг. Энэ ажил ирэх дөрвөн жилд хийгдэх үү?

Баруун хойд талын сумдын ажил нь эхэлчихсэн яваа. Угтаалцайдам, Баянцогт, Заамар, Цээл гээд сумдыг засмал замаар холбох ажил эхэлсэн, энэ оны төсөвт суугдсан, үргэлжилнэ. Шинээр Архуст, Баян-Өнжүүл, Дэлгэрхаан, Бүрэн, Баянцагаан сумын засмал замын ажлын төсөв нь улсын болон орон нутгийн төсөвт суугдсан. Авто замын зураг төлийн ажлууд эхэлчихсэн яваа. Ирэх дөрвөн жилд болж өгвөл 27 сумаа төвийн засмал замтай холбох бодлого бариад ажиллаж байгаа.

-Уул уурхай талд ямар бодлого барьж ажиллахаар байгаа вэ?

Манай аймгийн хэд, хэдэн суманд уул уурхай ажилладаг. Засгийн газраас Хариуцлагатай уул уурхайг дэмжиж ажиллана гэж байгаа. Тийм болохоор аймгийн зүгээс иргэдэд ээлтэй, өвөлжөө, хаваржааг нь ухаад байдаггүй. Ашиглаж болох газруудыг нь ашиглаад буцаагаад биологийн болон техникийн нөхөн сэргээлтийг нь ном журмын дагуу хийчихдэг байхыг дэмжиж ажиллана. Гэвч тухайн сум орон нутагт уул уурхай ажиллах эсэхийг сумын Иргэдийн нийтийн хурал, иргэд нь шийддэг. Иргэд нь дэмжээд явсан зүйлийг аймаг дэмжээд дээш нь уламжилдаг хуулийн зохицуулалттай. Үүгээр нь л явна. Хэрэв анхан шат зөвшөөрөөгүй бол аймаг дээр хүч түрэн шийдэх ямар ч боломжгүй.

-Саяхан Зуунмодын багийн Нийтийн хурлын дарга нараа чөлөөлсөн гэсэн асуудал яригдаад байсан. Энэ чухам юу болсон юм бэ?

Энэ бол аймгийн Засаг даргатай огт хамааралгүй асуудал. Сумын Засаг даргатай л холбоотой зүйл. Гэвч зарим хэвлэлээр миний нэрийг оролцуулсан мэдээ, мэдээлэл гарсан байна лээ. Зуунмод хотын Засаг даргатайгаа уулзаж амжаагүй байна. Багийн Засаг дарга нараа чөлөөлсөн юм билээ. Харин маргааш (өнөөдөр) уулзаж, хуулийн дагуу явагдсан эсэхийг асууж тодруулна.

-Мөн аймгийн төвдөө электрон тамхи борлуулахыг хориглосон шийдвэр гаргалаа гэж байсан. Яагаад ийм шийдвэр гаргах болсон бэ?

Ямар нэгэн захирамж, шийдвэр энэ талаар гаргаагүй. Гэвч ирээдүй болсон үр хүүхдүүд, иргэдийнхээ эрүүл мэндийг хамгаалах үүднээс аж ахуйн нэгжүүддээ ийм уриалга гаргасан. Судалгаагаар зөвхөн Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1000 гаруй сурагч электрон тамхийг хэрэглэж байна гэж гарсан. Энэ тоо цаашид ч нэмэгдэж байна. Харин бидний гаргасан уриалгыг аж ахуйн нэгжүүд маань сайхан хүлээн авч, дэмжиж, электрон тамхийг борлуулахгүй байхаар болсон.

Т.ДАРХАНХӨВСГӨЛ