УИХ-ын гишүүн, Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Р.Сэддоржтой цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

---

-Шинэ оны эхний сар шувтарч байна. Намрын чуулган ч хаах гэж байна. Ер нь өнгөрсөн 2024 он монголчуудын хувьд ямар онцлогтой жил болж өнгөрөв. Бидний алдаа, оноо юу байв?

-Манай улсад улс төрийн томоохон өөрчлөлт бий болсон жил байлаа гэж товчхон хэлмээр байна. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн хүрээнд холимог тогтолцоогоор УИХ-ын сонгуулиа явууллаа. Энэхүү сонгуульд хэдийгээр эрх баригч МАН ялалт байгуулж 68 суудал авсан ч парламентад суудалтай бусад улс төрийн намуудын оролцоотой хамтарсан Засгийн газар байгуулсан. Ингэснээр төдийгөөс өдийг хүртэл улс төр, аль нэг бүлэглэл, хэн нэгний эрх ашгийг хөндсөн том төслүүд гацаанаасаа гарч, хөдөлж эхэллээ. Энэ нь улс төрийн тогтвортой байдлыг хангах том боломж гэж дүгнэж байгаа.

– Парламент 126 гишүүнтэй болс ны ач холбогдол ер нь өнгөрсөн хугацаанд харагдав уу. Харагдсан бол ямар шийдвэр, ямар үйл явдлыг та онцлон хэлэх вэ?

-Мэдээж харагдаж байгаа. Онцлоод хэдэн зүйл хэлье. Тухайлбал, 126 гишүүнтэй болсноор мега төслүүдийг ээлж дараалан хэрэгжүүлэхэд анхаарал тавьж, гарц гаргалгаа, бодит шийдвэрүүдийг гаргаж байна. Аливаа төслийг олон талаас харж, хэлэлцэж шийдвэрлэж байгаа учраас алдаа гаргах нь бага, ач холбогдлыг нь нэмэгдүүлж чадаж буй болов уу гэж ойлгож байгаа. Тиймээс эдгээр шийдвэр, тэр дундаа нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөл, ач холбогдол өндөртэй төслүүдийн хувьд цаашид үр өгөөж нь илүү байна гэдэгт итгэлтэй байна. Засгийн газрын хувьд хамтарч бодлогоо тодорхойлсон. Ингэснээр тогтвортой за саг лал, тогтолцооны өөрчлөлтөд том хувь нэмэр болно гэж харж байгаа. Нөгөөтэйгүүр УИХ-ын гишүүдийн тоо нэмэгдсэнээр хууль тогтоох үйл явцад төвлөрөх боломж нэмэгдэж, нийгмийн суурь гажуудлыг засах, тогтолцоо засаглалын хямралыг шийдвэрлэхэд том түлхэц өгч байгаа болов уу. Жишээ нь, нийгмийн суурь шинэчлэлийн асууд луудад анхаарал хан дуулсан хуулийн төслүүд энэ парламентын эхэнд батлагдсаар байна. Мөн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр гишүүдийн тоог нэмэгдүүлснээр парламентын ардчилал, үн дэсний дархлааг баталгаажуулах чиглэлд том алхам хийгдсэн гэж үзэж болно.

-Таны хувьд говийн бүсээс нэгээр сонгогдсон улстөрч. Гишүүн болохоос өмнө Монгол Улсын эдийн засгийн гол цөм гэж хэлж болох Өмнөговь аймгийн Засаг даргаар ажиллаж байсан хүн. Энэ утгаараа та говьд ямар асуудал тулгамддаг, яаж шийдэх ёстойг хэн хүнээс илүү мэдэх байх…?

-Говийн бүсийн уул уурхайн талаар ярихдаа, Өмнөговь аймаг нь Монгол Улсын эдийн засгийн тулгуур, ялангуяа уул уурхайн салбарт маш чухал үүрэг гүйцэтгэдэг аймаг гэдгийг хэлэх нь зүйтэй. Миний хувьд энэ бүсээс сонгогдохоосоо өмнө тус аймгийн Засаг даргаар ажиллахдаа говьд тулгамдаж буй олон асуудлыг шийдэхийн төлөө явсан.

Цаашид ч энэ зарчмаараа явна. Юуны өмнө говьд нэн тэргүүнд тулгамдаж байгаа асуудал бол мэдээж ус. Уул уурхайн үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй усны хомсдол нь малчдын аж амьдрал болон бүс нутгийн хөгжилд нөлөөлж байгаа нь үнэн. Тиймээс усны нөөцийг зохистой ашиглах, ус хэмнэлтийн арга хэмжээг авч, малчдын усны хангамжийг сайжруулах нь зайлшгүй шаардлагатай ажлуудын нэг. Уул уурхайгаас эдийн засгийн том боломжууд гарч ирдэг ч нөгөө талдаа байгаль орчны тэнцвэрт байдалд сөрөг нөлөө үзүүлж, бэлчээр, ургамалжилтыг бууруулж байдаг. Энэ утгаараа говийн бүсэд ч гэлтгүй ер нь хаана ч байгаль орчныг нөхөн сэргээх, хариуцлагатай уул уурхайн стандартыг мөрдөх нь чухал.

-Тулгамдсан асуудал байх нь тодорхой. Гол нь гарц шийдлийг нь олсон зүйл юу байна вэ?

-Миний хувьд засаг д а рг аар ажиллах хугацаандаа бодлогын х увьд ч, нийгмийн хөгжил, боловсрол, эрүүл мэнд талдаа ч тодорхой шийд вэрүүдийг гаргаж ажилласан. Би үүнд товчхон хэдэн зүйл хэлье. Тухайлбал, хариуцлагатай уул уурхайн бодлогыг дэмжих, усны ашиглалтыг хязгаарлах, байгаль орчныг хамгаалах чиглэлд анхаарал хандуулсан. Өмнөговь аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн компаниудад хатуу шаардлага тавьж, уурхайгаас үүдэлтэй хохирлыг нөхөн төлүүлэх ажлыг эхлүүлсэн. Нөгөөтэйгүүр манай аймаг Монгол Улсын эдийн засгийн цөм гэж яригддаг. Уул уурхай хөгжсөн аймаг гэдэг. Тэгвэл яг энэ бүс нутгийн иргэдийн аж амьдрал, амьжиргааны түвшинд энэхүү уул уурхайн үр өгөөж хамгийн түрүүнд нөлөөлж байх ёстой. Энэ утгаараа малчдын орлогыг сайжруулах, нийгмийн дэд бүтцийг хөгжүүлэх төслүүдийг дэмжиж, уул уурхайн орлогоос олон нийтэд хүртээмжтэй болгох гэсэн зорилтууд тодорхой хэмжээгээр урагшилсан. Харин боловсрол, эрүүл мэндийн хувьд уул уурхайн бүс нутагт боловсролын болон эрүүл мэндийн үйлчилгээг сайжруулахад чиглэсэн хөтөлбөрүүд хэрэгжиж эхэлсэн. Эдгээр асуудлуудыг шийдэхэд урт хугацааны төлөвлөлт, тогтвортой хөгжлийн бодлогын хэрэгжилт чухал. Энэ нь зөвхөн нэг хүний хүчин чармайлтаар бус, харин төр, засаг, иргэд, уул уурхайн компаниудын хамтын ажиллагаагаар шийдэгдэх ёстой.

-Хамтарсан Засгийн газраас 17 мега төслийг эхлүүлнэ гэж байгаа. Таны хувьд УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороог ахалдаг. Энэ утгаараа Засгийн газраас зарласан том төслүүдээс яг хэд нь хөдлөв. Бусдад нь улс төр, эрх зүйн ямар зохицуулалт дутагдаж байна вэ?

-Хамтарсан засгийн газраас 17 мега төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа. Гэхдээ орон нутгийн онцлог, хөгжлийн төлөвлөгөө, хөрөнгө оруулалтын бэлэн байдал зэргээс шалтгаалан төслүүдийн явц өөр өөр байж болох юм. Эрдэнэбүрэнгийн 90 МВт-ын усан цахилгаан станц, Хэрлэн-Тооно, Орхон-Онги ус дамжуулах шугам, Эрээнцав-Чойбалсан Баруун Урт-Бичигт чиглэлийн босоо тэнхлэгийн авто зам зэрэг төслүүд хөдөлсөн. Өөрөөр хэлбэл, санхүүжилттэй холбоотой болон эрх зүйн асуудлууд л нь бүрэн шийдэгдсэн төслүүд гэж ойлгож болно. Саяхан Монгол, Францын хамтарсан уран, атомын цахилгаан станц төсөл УИХ-аар дэмжигдлээ. Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд хамтарсан засгийн газар гарын үсэг зурж баталгаажууллаа. Энэ бол гуравдагч хөрштэй хийж байгаа том төсөл. Эдийн засгийн үр өгөөж өндөр ч нөгөө талдаа Монгол Улсын тусгаар тогтнол, гадны хөрөнгө оруулагчдыг татах том боломж нээгдлээ гэж үзэж байна. Бусад төслүүдийн хувьд Хөрөнгө оруулалтын тухай хууль, төсөл хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай тусгай зөвшөөрөл, төслийн хэрэгжилтэд шаардлагатай санхүүжилт, гадаадын хөрөнгө оруулалт татахад улс төрийн тогтвортой байдал, зээлжих зэрэглэл, олон улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд ямар нэгэн зохицуулалт хийгдэх шаардлагатай байж болох юм. Түүнээс гадна хамгийн том нөлөөлөл нь эдгээр төслүүдийн хэрэгжилтэд нийгмийн дэмжлэг асар чухал хэрэгтэй.

-Газрын тосны үйлдвэр барих төсөлтэй холбоотой зээлийн асуудлыг УИХ-аар хэлэлцлээ. Уг асуудалд та ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Газрын тосны үйлдвэртэй болох нь монголчуудын хувьд мөрөөдөл, олон жил ярьсан төсөл. Олон ч жил гацсан уг төслийн гацааг өнөөгийн төр засгийн удирдлагууд гаргаж, хөдөлгөж чадсан. Тодорхой хэлбэл Монгол, Энэтхэг хоёр улсын төрийн тэргүүн уг төслийг хөнгөлөлттэй зээлээр барихаар тохирсон. Харамсалтай нь ажил эхэлсэн боловч ковидын улмаас төсөл зогссон. Ингэж зогссон хугацаанд барилгын материалын үнэ өссөнтэй холбоотой ТЭЗҮ шинэчлэн хийх шаардлага үүссэн юм билээ. засгийн газраас 200 сая ам.доллароор нээх шийдвэр гарсан ч шинэчилсэн ТЭЗҮ-ээр 1.7 тэрбум ам.доллар болсон. Өөрөөр хэлбэл, энэхүү 1.7 тэрбум ам.доллараар уг төслийг үргэлжлүүлэх шаардлага бий болоод байна гэсэн үг. Үүнийг нь Энэтхэг улс хүлээн зөвшөөрч шинэ гарсан ТЭЗҮ төслийг цааш үргэлжлүүлэх сонирхолтойгоо хэлсэн. Нөгөөтэйгүүр, нефтийн хоолойг Эрдэнэс Таван толгой компани 300 гаруй тэрбум төгрөгөөр хийж байгаа. Тиймээс цаг алдалгүй ашиглалтад оруулах зайлшгүй шаардлага үүссэн гэж харж байгаа юм.

-Гол асуудал нь үйлдвэр ашиглалтад орлоо ч зардлаа нөхөж чадахгүй гэдгийг шүүмжлээд байгаа шүү дээ…?

-Тэр нь өргөн хэрэглэгддэг АИ92 болон хийн түлшний өртөг өсч байгаа учраас зардлаа нөхөж зээлээ эргүүлэн төлөх боломжтой гэдэг тайлбарыг өгч байна лээ. Тиймээс зардлаа бодитой нөхөөд явахаар байгаа бол уг төслийг нэн яаралтай богино хугацаанд хэрэгжүүлэх тусам монголчуудад ашигтай гэж харж байна.

-Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга, хууль тогтоогчийнхоо хувьд ямар хуулийн төслүүдэд анхаарч ажиллаж байгаа вэ. Сая намрын чуулганы төгсгөлд танай байнгын хороо нэлээд эрчтэй ажиллах шиг боллоо?

-Мега төсөл, нийгэм, эдийн засагт өндөр ач холбогдолтой олон хуулийн төслүүдийн хэлэлцүүлгийг хийлээ. Намрын чуулган хаах дөхсөн учраас мөн л хэлэлцэх асуудал олон байна. Халамжийн системийг илүү тэгш, хүртээмжтэй болгох зорилгоор шинэчлэл хийх, эрүүл мэндийн даатгал, тусламж үйлчилгээний х үртээмж, чанарыг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хуулийн өөрчлөлт хийх шаардлага бий. Мэдээж, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах, хамгаалах эрх зүйн орчныг илүү тодорхой болгох, хялбаршуулах, дотоодын хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, жижиг, дунд бизнесийг дэмжих, санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зохицуулалт хийх ёстой. Эдгээр чиглэлүүд нь улс орны хөгжлийг дэмжих, иргэдийн амьдралын чанарыг сайжруулахад чиглэгдсэн байх болно. Гэхдээ эдгээр зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд УИХ, засгийн газар, төрийн бус байгууллага, иргэдийн хамтын ажиллагаа, оролцоо маш чухал юм.

-Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулиар Ерөнхий сайд оны өмнө иргэн бүрд 135 мянган төгрөгийн хуримтлал үүсгэсэн. Таны хувьд энэ асуудалд ямар байр суурьтай байдаг вэ?

-Нэг талаас байгалийн баялгаас олсон орлогыг хүн бүрд шууд тараах нь Үндсэн хуулиар баталгаажсан ард түмний баялгийн эзэмшлийн эрхийг хүлээн зөвшөөрч, тэдний амьдралд шууд нөлөөлөх боломжийг олгож байгаа хэлбэр. Бас эдийн засгийн хүндрэлтэй үед иргэдэд тусламж болж болох юм. Нөгөө талаас тэр орлогыг нийгмийн хөгжилд чиглүүлэх нь чухал. Ингэснээр эрүүл мэнд, боловсролын салбарт хөрөнгө оруулснаар ирээдүйд илүү тогтвортой, хөгжилтэй нийгэм бий болно. Өөрөөр хэлбэл, нийгмийн үр өгөөж нь эдгээр салбарт хөрөнгө оруулснаар ирээдүйн үеийнхэнд болон одоогийн иргэдэд урт хугацааны хувьд илүү ашиг тусаа өгнө гэсэн үг.

-Хэрэв төрийн өмчит томоохон компаниуд илүү ашигтай сайн ажиллаж чадвал тэрхүү 135 мянган төгрөгийн хуримтлал хэд ч болж өсөх боломжтой гэж ойлгож байгаа. Энэ зөв үү?

-Тийм ээ, хэрвээ төрийн өмчит уул уурхайн компаниуд илүү үр ашигтай, сайн ажиллаж чадвал, тэдний олсон орлого нэмэгдэж, улмаар иргэдийн хуримтлалын мөнгөний хэмжээ өсөх боломжтой. Гэхдээ илүү бодитой өсөн нэмэгдүүлэхэд нэн тэргүүнд дэд бүтцийн хөгжил, менежментийн сайжруулалт, авлигын бууралт, тогтвортой хөгжлийг хангах арга хэмжээнээс шууд хамааралтай. “Чингис хаан” үндэсний баялгийн сангийн тухай миний байр суурь тодорхой байгаа.

Уг сан нь Монгол Улсын байгалийн баялгийг ирээдүйн үеийнхэндээ үлдээх, тогтвортой хөгжлийг дэмжих, эдийн засгийн уян хатан байдлыг хангах зорилготой. Байгалийн баялгийн орлогоос үүсэх урт хугацааны хөрөнгийг зөв удирдах нь эдийн засгийн тогтвортой хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэ нь зөвхөн өнөө үеийнхэнд төдийгүй ирээдүйд ч тус болох боломжийг бүрдүүлнэ. Нөгөөтэйгүүр, хэрэв илүү их орлоготой үед, түүнийг хэрхэн хуваарилах вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ. Иргэдэд шууд тараах уу, эсвэл дэд бүтэц, боловсрол, эрүүл мэндэд оруулах уу гэдгийг төлөвлөх нь чухал. Хамгийн гол нь эдгээр сангуудын үйл ажиллагаа ил тод, хариуцлагатай байх шаардлагатай. Ингэснээр иргэдийн итгэлцлийг хадгалж, сангийн зорилгыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх боломжтой болно гэж харж байгаа.

-Намрын чуулганаар төсвийн хэлэлцүүлгийг хоёр удаа хийлээ. Нэлээд олон асуудал үүсч байж төсвөө баталсан. Зарим эдийн засагчдын хувьд төсөвт дахин тодотгол хийнэ гэж үзэж байгаа. Төсвийн тодотгол орж ирэх үү. Хэзээ орж ирэх вэ?

-Юуны өмнө төсвийн тодотгол хийх нь хэд хэдэн хүчин зүйлээс шалтгаалах боломжтой. Жишээ нь, эдийн засгийн өөрчлөлт, гадаад, дотоодын нөхцөл байдлын өөрчлөлт, шинээр гарсан төсөл хөтөлбөрүүд, эсвэл төсвийн хэрэгжилтийн явцад илэрсэн зайлшгүй шаардлагаас үүдэж болно. Тодорхой шалтгаан дурдвал, өнгөрсөн жил батлагдсан төсөв нь эдийн засгийн өсөлт, инфляцийн түвшин, уул уурхайн орлого зэргийг тооцон гаргасан байж болох ч, энэ ондоо үүсэх шинэ нөхцөл байдлын улмаас тодотгол хийх шаардлага гарах магадлалтай. Өнгөрсөн оны төсвийн тодотголууд, ялангуяа сонгуулийн жилүүдэд төсөв өсдөг үзэгдэл харуулсан байдаг. Энэ нь 2025 оны төсөвт ч мөн ижил төстэй шалтгаанаар тодотгол хийх шаардлага гарч болзошгүй гэж үзэж болно. Төсвийн тодотгол нь зөвхөн нэмэлт зардал бус, мөн төсвийн тогтвортой байдлыг хангах, алдагдлыг бууруулах, эсвэл орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор ч хийгдэж болно. Энэ онд эдийн засгийн нөхцөл байдал, гадаадын хөрөнгө оруулалт, нөөцийн үнийн хөдөлгөөн зэргээс хамааран тодотгол хийх шаардлага үүсч магадгүй.

-Эдийн засгийн байнгын хорооны даргын хувьд танаас цалин хөлс, барааны үнийн уялдаатай холбоотойгоор асууя. Оны өмнө цалин, тэтгэвэр нэмэгдсэн. Дагаад өргөн хэрэглээний барааны үнэ өслөө. Ер нь цаашид цалин тэтгэвэр нэмэгдэх болгонд барааны үнэ өсдөг байдлыг яаж бууруулах вэ. Бууруулах боломж байдаг уу?

-Өнөөдөр манай улсад бараа, бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт өдөр бүр явагдаж байгааг анхаарах шаардлагатай. Нэг өглөө сэрээд өчигдөр авсан үнээрээ тухайн бараа, бүтээгдэхүүнээ авах гэхээр үнэ нь нэмэгдчихсэн байдаг. Яг юунаас болоод үнэ нь нэмэгдчихсэн бэ гэдгийг бодитой тооцон гаргах шаардлага бий. зарим тохиолдолд үнээ хийсвэрээр нэмдэг зүйл их байгаа. Тэр бүхэнд хяналт, шалгалт хийж, зохих хуулийн хүрээнд хариуцлага ярих ч шаардлагатай. Үнэ гэдэг бол эдийн засгийн зарчмаараа тогтож байх ёстой чухал хэмжүүр. Тиймээс Төв банкнаас инфляцийг хянах, мөнгөний нийлүүлэлтийг тохируулах замаар эдийн засагт хяналт тавих тохиргоо сайн хийх шаардлагатай. засгийн газраас өргөн хэрэглээний барааны үнийг хянах, хэрэв шаардлагатай бол тодорхой бүтээгдэхүүний үнийг зохицуулах арга хэмжээ авч болно. Гэхдээ энэ нь зах зээлийн механизмыг тасалдуулж болзошгүй тул болгоомжтой хандах хэрэгтэй л дээ. Хэрэв өргөн хэрэглээний барааны үнэ өсч, иргэдийн амьжиргааны түвшин буурч байвал цалин, тэтгэвэр нэмэхээс өөр гарцгүй. Цалин, тэтгэврийн нэмэгдэл нь зөвхөн үнийн өсөлтийг дагаж бус иргэдийн амьдралын чанарыг сайжруулах, эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих зорилготой байх ёстой.

-Хэмнэлтийн хууль мөрдөгдөх асуудал ойлгомжгүй байх шиг байна. Уг хууль төр хувийн хэвшлийн түншлэлд ч сөрөг нөлөө үзүүлж байна гэдэг шүүмжлэл их байгаа. Энэ хуулийг ер нь эргэж харах, бүр хэрэгжилтийг нь зогсоох талаар гишүүд анхаарах нь зөв юм биш үү?

-Хэмнэлтийн хуулийн асуудалд хандахдаа хэд хэдэн хүчин зүйлсийг анхаарах нь чухал гэж бодож байна. Ер нь бол ковидын дараахь эдийн засгийн сэргэлтийг харгалзан үзэхэд өнөөгийн эдийн засаг илүү сайжирч, тэлэх боломж нэмэгдсэн нь үнэн. Гэхдээ энэ өсөлтийг үргэлжлүүлэхэд төрийн зардлын хяналт, хэмнэлт маш чухал. Хамгийн гол нь юуг хэмнэх вэ, ямар зардлыг танах вэ гэдгээ маш тооцоотой хийх ёстой. Таны хэлж байгаа шиг Хэмнэлтийн хууль нь хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт, төсөл хөтөлбөрийг хязгаарлаж, гацаанд оруулж байгаа зүйл бий. Ингэснээр эдийн засгийн тэлэлтэд саад болж байгаа гэдэг нь үнэн. Энэ утгаараа Хэмнэлтийн хуулийг эргэж харах, түүний нөлөөллийг үнэлэх нь чухал. Хуулийн зорилго нь төрийн зардлыг хянах, авлигыг бууруулах, тогтвортой эдийн засгийг дэмжих. Яг энэ зорилго нь хэрэгжиж байна уу, эсвэл хувийн хэвшилдээ чөдөр болоод байна уу гэдгийг нэн даруй судалж, тогтоох хэрэгтэй. Хэрвээ хууль нь эдийн засгийн өсөлт, хувийн хэвшлийн үйл ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж байгаа бол, зарим заалтыг өөрчлөх, хөнгөвчлөх, эсвэл хэрэгжилтийг зогсоох талаар ярих нь зүйтэй гэж боддог. Тиймээс Хэмнэлтийн хууль нь төрийн сахилга батыг дээшлүүлэх, авлига, үр ашиггүй зардлыг багасгах зорилготой байдаг ч, түүний хэрэгжилт нь хувийн хэвшлийн хөгжилд саад болж байвал, энэ хуулийг эргэж харах, өөрчлөх нь зүйтэй. Хуулийн зохицуулалт нь эдийн засгийн уян хатан байдлыг хангахад л чиглэгдэх ёстой. Эдийн засгийн тэлэлтийг дэмжих, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг татахад саад болохгүй байхыг анхаарах нь чухал.

Иймд УИХ-ын гишүүд Хэмнэлтийн хуулийг эргэж харах, түүний нөлөөллийг үнэлэх, шаардлагатай бол өөрчлөлт оруулах талаар анхаарах нь зөв алхам байх болно гэж үздэг.

Э.МӨНХТҮВШИН