мэдээ
Ж.Дэлгэрсайхан: Бид том аж ахуйн нэгжүүдээ улам томруулах, жижгүүд нь бойжих боломж бүрдүүлсэн татварын орчин бий болгох хэрэгтэй DNN.mn

МӨНХЖАРГАЛЫН МӨНХЦЭЦЭГ
2025 оны 2 сарын 02

93

Эдийн засагч Ж.Дэлгэрсайхантай ярилцлаа.
-Өргөн хэрэглээний барааны үнэ өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байна. Яавал бараа бүтээгдэхүүний үнийг буулгах боломжтой вэ?
-2024 оны эцэст жилийн инфляцийн түвшин есөн хувьтай гарсныг ҮСХ мэдээлсэн. Энэ нь жилийн дунд үеэс хойш өссөн дүн бөгөөд Монголбанкны зорилтот түвшнээс давсан үзүүлэлт. Үүний ард гол нөлөөлөл нь орон сууц, ус, цахилгаан, дулааны үнийн өсөлт байгаа бол дараа нь хүнс, хувцас гэх мэт өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлтөөс шалтгаалсан. Энэ нь иргэдийн амьжиргаатай холбоотой гол суурь хэрэглээнд ихээхэн нөлөөтэй байгааг харуулж байгаа хэрэг юм. Та яавал бараа бүтээгдэхүүний үнийг бууруулах вэ гэж асууж байна. Асуудлын гол нь бид үүний шалтгааныг зөв тодорхойлох хэрэгтэй. Улс оронд үнэ тогтвортой байхад олон хүчин зүйл нөлөөлнө. Гол нөлөөллийг дурдвал бараа бүтээгдэхүүний болон мөнгөний нийлүүлэлт гэсэн хоёр хүчин зүйл байж болно. Бараа бүтээгдэхүүн хомсдвол, мөнгө ихэдвэл үнэ өснө гэсэн үг. Манай улсын хувьд эдгээр шалтгаан хоёул байгаа боловч мөнгөний нийлүүлэлттэй холбоотой үнийн өсөлт илүү давамгайлж байна гэж би хувьдаа хардаг. Эдийн засгаа төрөлжүүлэх, ялангуяа эдийн засаг дахь бүтээмжийг нэмэгдүүлээгүй байж олон сувгаар эдийн засагт мөнгөний нийлүүлэлт хийдэг. Үүний нэг гол суваг нь төсвийн тэлэлт юм. Тиймээс эдийн засгийн суурь хүчин чадал нэмэгдээгүй байхад тодорхой салбараас бий болсон орлого, эдийн засгийн өсөлтөд дулдуйдсан халамж болон бусад мөнгөний хэмжээг ихэсгэх үйлдэл нь өнөөгийн инфляцийн гол шалтгаан болж байна. Үүний эсрэг Монголбанкны зүгээс мөнгөний хатуу бодлого буюу банкны салбараар дамжиж эдийн засагт орох мөнгөний хэмжээг бууруулах арга хэмжээг авахаас өөр аргагүй байдалд орж байгаа юм.
Тиймээс бид эдийн засгийн хүчин чадал, ажлын байр, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх замаар иргэдийн бодит орлогыг нэмэгдүүлэх чиглэлд бодлогоо чиглүүлэх, нөгөө талд нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлдөө нийцээгүй мөнгөний хэмжээг нэмэгдүүлэх арга хэмжээгээ зогсоохгүй бол үнийн өсөлтийн энэ асуудал байсаар байна.
Энэ удаад инфляцид саяхан нэмсэн эрчим хүчний үнийн өсөлт ихээхэн нөлөөлж байна. Эргээд бусад бараа бүтээгдэхүүнд дам байдлаар нөлөөлнө. Үүний эсрэг дахиад цалин тэтгэвэр нэмнэ. Үр дүнд үнийн өсөлт буурахгүй. Ийм л нөхцөл байдалд бид байна.
-Үнийн өсөлтөд татвар нөлөөлж байгаа биз дээ?
-Монгол Улсад мөрдөгдөж буй аливаа татвар нь аж ахуйн нэгж байгууллагуудын зардлын нэг хэсэг гэдэг агуулгаараа үнэнд нөлөөлөх нөлөөлөл бол бий. Гэхдээ 2019 оны татварын багц хуулийн шинэчлэлээс хойш татвар нэмэгдээгүй. Тиймээс өнөөдрийн үнийн өсөлтийг татварын өсөлттэй шууд холбох нь тийм ч үндэслэлтэй зүйл биш. Харин одоо татварын эрх зүйн орчны шинэчлэлийг ярьж байгаа энэ үед татварын бодлогоо эдийн засгийг төрөлжүүлэх, бизнесүүд өргөжих, томрох боломжийг нээх чиглэлд бодитойгоор чиглүүлэх шаардлагатай.
-НДШ 27 хувь, НӨАТ 10 хувь, ХХОАТ 10 хувь байгаа нь бидний авч буй цалин хөлстэй харьцуулахад хэт өндөр байна. Тэгвэл эдгээр татварыг хэдэн хувь бууруулбал барааны үнэ хэдэн хувь хямдрах боломжтой вэ?
-Манай улсын өнөөдөр мөрдөж байгаа нийгмийн даатгал, татварын хувь хэмжээний хувьд харьцангуй асуудал юм. Таны дурдсан хувь хэмжээг дэлхийн улсуудтай харьцуулбал тийм ч их өндөр дүн биш байдаг. Тэрийг зарим төлөөллүүд дурдаад бид өндөр татвар, шимтгэлтэй улсууд биш гэж ярьдаг. Энэ нь зөвхөн тоон харьцуулалт хийж байгаа үед тийм байдлаар харагддаг. Тэгвэл яагаад өнөөдөр иргэд, ААН-үүд татвар, шимтгэл өндөр байна гэж яриад байгаа хэрэг вэ. Үүний шалтгаан нь таны асуултад байгаа юм. Таны асуултад тодорхой үнэн бий. Авч буй цалинтай харьцуулахад өндөр гэдэг нь үнэхээр өндөр юм. Статистикийн мэдээгээр дундаж цалин 2.5 сая орчим төгрөг байна. Эндээс НДШ, ХАОАТ хасахаар хоёр сая орчим төгрөг гар дээрээ авч байгаа юм. Энэ нь өнөөдрийн амьжиргааны өртөгтэй харьцуулахад иргэдийн хэрэглээнд хүрэлцээтэй байх боломжгүй. Иймээс иргэд цалингаас цалин, өрнөөс өрний хооронд амьдарч байна. Хэрвээ өнөөгийн амьжиргааны түвшинд дундаж цалин хоёр сая биш хоёр мянган ам.доллар байсан бол энэ шимтгэл татвар их дарамт болохгүй. Үлдсэн хэсэг нь амьжиргаанд хүрэлцэх боломжтой байна.
Бас нэг зүйлийг нэмж хэлэхэд, НДШ нь татвар хараахан биш гэдгийг бид ойлгох хэрэгтэй. Өнөөдөр НДШ-ийг их сөргөөр харах нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа явдал нь дээрх дарамт болж буй байдлаас гадна тэтгэврийн тогтолцоо маань өөрөө үүргээ бүрэн хэрэгжүүлж чадахгүй явдал юм. Өнөөдрийн иргэдийн төлж байгаа шимтгэл ирээдүйд тэр иргэнийг хамгаалж чадахгүй байна гэсэн үг.
Эдгээр шимтгэл, татварыг бид өөрчилж болох юм. Гэхдээ үүнийг өөрчилснөөр бараа бүтээгдэхүүний үнийг шууд удирдах боломж бага. Татвар бууруулна гэдэг нь иргэдийн эрэлтийг дэмжинэ, мөнгө нэмэгдэнэ гэсэн үг.
-Татварын дарамт их байна гэж нийгэм бухимдалтай байгаа. Татварууд буурвал үнийн өсөлтөд төдийгүй иргэдийн амьжиргаанд ямар эерэг өөрчлөлтүүд гарах вэ?
-Нийгэм бухимдалтай байгаа нь үнэн. Тэгэхээс ч өөр арга байхгүй байна. Иргэдийн гуравны нэг нь ядуу амьдарч байгаа нь гашуун боловч үнэн. Өндөр цалин орлоготой дундаж давхарга бий болж чадаагүй, үндэсний томоохон компаниуд хангалттай хэмжээнд өсч томроогүй, олшрохгүй байна. Татвар буурвал богино хугацаандаа хэрэглэгчийн орлого нэмэгдэж эрэлт өдөөгдөх магадлалтай. Хамгийн үр ашигтай арга нь эдийн засаг дахь мөнгөний нийлүүлэлтийг багасгах явдал. Мөнгөний нийлүүлэлт, төсвийн тэлэлт нь эдийн засгийн өсөлтөө даваад байвал үнийн асуудлыг шийдэх боломж бага.
Харин бидний хувьд татварын шинэчлэлийг хувийн хэвшлийг хөгжил, эдийн засгийн тэлэлт, бүтээмжийг нэмэх, ажлын байрыг бий болгож иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх чиглэлтэй харах нь зүйтэй. Бид том аж ахуйн нэгжүүдээ улам томруулах, жижгийг нь бойжих боломжийг бүрдүүлсэн татварын орчин бий болгох хэрэгтэй байна. Ингэснээр иргэдийн орлого нэмэгдэж амьжиргаа сайжирна. Үүний тулд татварыг бууруулах тухай ярьж болно. Энэ нь иргэдээс гадна бизнесийн байгууллагууд руу чиглэх ёстой.
М.МӨНХ





Улсын гуравдугаар төв эмнэлэгт тархины гүний байрлалтай хавдруудын мэс засал эмчилгээний технологи нутагшиж байна
”Монгол улсад эмчлэгдэх боломжгүй өвчлөлийг бууруулах” бодлогын хүрээнд УНТЭ-д “Тархи, нугасны гүний, төвөгтэй байрлалтай хавдар, ха...
3 цагийн өмнө
Чингэлтэй дүүргийн 24-р хороонд байрлах “Зуун мод” цэцэрлэгт хүрээлэнг тохижуулж, амралт чөлөөт цагийн бүс болгоно
Чингэлтэй дүүргийн 24 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр, лагерийн бүсэд байрлах “Зуун мод” цэцэрлэгт хүрээлэнг иргэд, хүүхэд залуучуудын ...
6 цагийн өмнө
МАН-ын Удирдах зөвлөл маргааш 11:00 цагт хуралдана
Өнгөрөгч даваа гаригт Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ огцорсон. Үүнтэй холбоотойгоор МАН дараагийн Ерөнхий сайдыг тодруулах шаардлага үүс...
6 цагийн өмнө
Үхрийн мах 23686 төгрөгийн үнэтэй байна
Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн байдлаар хони...
7 цагийн өмнө
“Алмасын цав”-д юу болов?
НЭПКО хэвлэлийн газрын “Халаасны номын сан” цувралаар “Жим Балу. Алмасын цав” хэмээх адал явдалт бэсрэг тууж хэвлэгдэн гарлаа. Цувра...
7 цагийн өмнө
Сэтгэгдлүүд

Thomasjoync
конфигуратор игрового ПК Компьютер для работы: Эффективность и комфорт Компьютер для работы на заказ должен обеспечивать стабильную работу приложений, быструю обработку данных и комфортную работу в течение длительного времени. Выбирайте компоненты, отвечающие вашим профессиональным потребностям.

Briankar
заработок в интернете без вложений для девушек Стань вебкам моделью в польской студии, работающей в Варшаве! Открыты вакансии для девушек в Польше, особенно для тех, кто говорит по-русски. Ищешь способ заработать онлайн в Польше? Предлагаем подработку для девушек в Варшаве с возможностью работы в интернете, даже с проживанием. Рассматриваешь удаленную работу в Польше? Узнай, как стать вебкам моделью и сколько можно заработать. Работа для украинок в Варшаве и высокооплачиваемые возможности для девушек в Польше ждут тебя. Мы предлагаем легальную вебкам работу в Польше, онлайн работа без необходимости знания польского языка. Приглашаем девушек без опыта в Варшаве в нашу вебкам студию с обучением. Возможность заработка в интернете без вложений. Работа моделью онлайн в Польше — это шанс для тебя! Ищешь “praca dla dziewczyn online”, “praca webcam Polska”, “praca modelka online” или “zarabianie przez internet dla kobiet”? Наше “agencja webcam Warszawa” и “webcam studio Polska” предлагают “praca dla mlodych kobiet Warszawa” и “legalna praca online Polska”. Смотри “oferty pracy dla Ukrainek w Polsce” и “praca z domu dla dziewczyn”.

Briankar
робота для українок у Варшаві Стань вебкам моделью в польской студии, работающей в Варшаве! Открыты вакансии для девушек в Польше, особенно для тех, кто говорит по-русски. Ищешь способ заработать онлайн в Польше? Предлагаем подработку для девушек в Варшаве с возможностью работы в интернете, даже с проживанием. Рассматриваешь удаленную работу в Польше? Узнай, как стать вебкам моделью и сколько можно заработать. Работа для украинок в Варшаве и высокооплачиваемые возможности для девушек в Польше ждут тебя. Мы предлагаем легальную вебкам работу в Польше, онлайн работа без необходимости знания польского языка. Приглашаем девушек без опыта в Варшаве в нашу вебкам студию с обучением. Возможность заработка в интернете без вложений. Работа моделью онлайн в Польше — это шанс для тебя! Ищешь “praca dla dziewczyn online”, “praca webcam Polska”, “praca modelka online” или “zarabianie przez internet dla kobiet”? Наше “agencja webcam Warszawa” и “webcam studio Polska” предлагают “praca dla mlodych kobiet Warszawa” и “legalna praca online Polska”. Смотри “oferty pracy dla Ukrainek w Polsce” и “praca z domu dla dziewczyn”.

Thomasjoync
дебетовые карты Ваш доверенный эксперт в мире банковских карт. Получение современной дебетовой карты стало простым и удобным с нашей помощью. Выберите карту, которая наилучшим образом соответствует вашим потребностям, и используйте все преимущества современного финансового сервиса. Что мы предлагаем? Полезные советы: Полезные лайфхаки и рекомендации для эффективного использования вашей карты. Актуальные акции: Будьте в курсе всех новых предложений и специальных условий от банков-партнеров. Преимущества нашего сообщества. Мы предоставляем полную информацию о различных типах карт, особенностях тарифов и комиссий. Наши публикации регулярно обновляются, предоставляя актуальные данные и свежие новости о продуктах российских банков. Присоединяйтесь к нашему сообществу, чтобы сделать ваши финансовые решения простыми, быстрыми и надежными. Вместе мы сможем оптимизировать использование банковских продуктов и сэкономить ваше время и средства. Наша цель — помогать вам эффективно управлять своими финансами и получать максимум выгоды от каждого взаимодействия с банком.

WalterFug
фотозона баннер Фотографическая зона, оформленная баннером; декоративный баннер для фотозоны; праздничный баннер “С днем рождения” для создания фотозоны; баннер размером 2 на 2 метра, предназначенный для оформления фотозоны на дне рождения. Альтернативно, можно сказать так: Место для фотографирования, украшенное тематическим баннером; специальный баннер, используемый для создания фотозоны; баннер с надписью “С днем рождения” для оформления пространства для фотосессий; баннер с габаритами 2×2 метра, предназначенный для использования в качестве фона на дне рождения.

Brianmoult
нова версия мода тик ток Мир мобильных приложений не стоит на месте, и Тик Ток продолжает оставаться одной из самых популярных платформ для создания и обмена короткими видео. Но что, если стандартной функциональности вам недостаточно? На помощь приходит Тик Ток Мод – модифицированная версия приложения, открывающая доступ к расширенным возможностям и эксклюзивным функциям.

Kennethwrize
дебетовые карты Ваш верный помощник в мире банковских карт. Оформление современной дебетовой карты стало простым и доступным благодаря нашей платформе. Выберите карту, которая соответствует вашим потребностям, и воспользуйтесь всеми преимуществами современного финансового обслуживания. Что мы предлагаем? Ценные советы: Лайфхаки и рекомендации по эффективному использованию вашей карты. Актуальные акции: Будьте в курсе всех новых предложений и специальных условий от банков-партнеров. Преимущества нашего сообщества. Мы предоставляем полную информацию о различных видах карт, особенностях тарифов и комиссий. Наши публикации регулярно обновляются, предоставляя актуальные данные и свежие новости о продуктах российских банков. Присоединяйтесь к нашему сообществу, чтобы сделать ваши финансовые решения простыми, быстрыми и надежными. Вместе мы сможем оптимизировать использование банковских продуктов и сэкономить ваше время и средства. Наша цель — помогать вам эффективно управлять своими финансами и получать максимум выгоды от каждого взаимодействия с банком.

Stevenhitle
Управление бизнес-процессами Процессное управление: создайте бизнес, который работает на вас. Процессное управление — это ключ к систематизации и автоматизации бизнеса. Профессиональный ментор поможет вам моделировать, анализировать и совершенствовать бизнес-процессы, чтобы снизить издержки и повысить качество. В результате ваш бизнес станет более прозрачным, управляемым и готовым к масштабированию. Не позволяйте хаосу тормозить рост — закажите консультацию и получите поддержку эксперта, который поможет создать устойчивость и конкурентоспособность в бизнесе. Время действовать — начните трансформацию уже сегодня.

Larryplods
pin co Pinco, Pinco AZ, Pinco Casino, Pinco Kazino, Pinco Casino AZ, Pinco Casino Azerbaijan, Pinco Azerbaycan, Pinco Gazino Casino, Pinco Pinco Promo Code, Pinco Cazino, Pinco Bet, Pinco Yukl?, Pinco Az?rbaycan, Pinco Casino Giris, Pinco Yukle, Pinco Giris, Pinco APK, Pin Co, Pin Co Casino, Pin-Co Casino. Онлайн-платформа Pinco, включая варианты Pinco AZ, Pinco Casino и Pinco Kazino, предлагает азартные игры в Азербайджане, также известная как Pinco Azerbaycan и Pinco Gazino Casino. Pinco предоставляет промокоды, а также варианты, такие как Pinco Cazino и Pinco Bet. Пользователи могут загрузить приложение Pinco (Pinco Yukl?, Pinco Yukle) для доступа к Pinco Az?rbaycan и Pinco Casino Giris. Pinco Giris доступен через Pinco APK. Pin Co и Pin-Co Casino — это связанные термины.

Michaelmoula
Крыша на балкон Балкон, прежде всего, – это открытое пространство, связующее звено между уютом квартиры и бескрайним внешним миром. Однако его беззащитность перед капризами погоды порой превращает это преимущество в существенный недостаток. Дождь, снег, палящее солнце – все это способно причинить немало хлопот, лишая возможности комфортно проводить время на балконе, а также нанося ущерб отделке и мебели. Именно здесь на помощь приходит крыша на балкон – надежная защита и гарантия комфорта в любое время года.