-ДУНД СУРГУУЛИЙН СУРАГЧИД ТЕХНИК ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬТАЙ ТАНИЛЦАЖ, СОНГОХ МЭРГЭЖЛЭЭ БАТАТГАЛАА-

Элсэлтийн ерөнхий шалгалт дөхөх үед сурагч, эцэг эхчүүд их, дээд сургуулиудын чансааг идэвхитэй судалдаг. Нийтийн жишгийг дагадаг байсан үе ард хоцорч төгсөгчдийн хэдэн хувь нь ажлын байртай, хичнээн нь мэргэжилдээ сэтгэл хангалуун байгаагаар тухайн сургуулийн чансааг тогтоодог болжээ. Мөн мэргэжлээ сонгохдоо сургалтын үйл явц, ирээдүйн хандлага, төгсөөд нийгэмд эзлэх байр суурь зэргийг бодитоор мэдэрч үзэхийг зорьдог болсон. Мэргэжлээ зөв сонгох нь ирээдүйн сэтгэл хангалуун амьдрах үндэс учраас сурагчид ч, эцэг эхчүүд ч хаврын энэ өдрүүдэд сургуулиудын сургалтын чанар, сонгосон төгсөөд ажлын байраар хангадах боломж зэргийг судалж буй. Өнгөрсөн баасан гаригт Ерөнхий боловсолын сургуулийн төгсөх ангийн сурагчид, эцэг эхчүүд Техник технологийн дээд сургуультай танилцлаа. Тус сургуулийн нээлттэй хаалганы өдөрлөгөөс сурвалжилсанаа хүргэе.

НАСАН ТУРШИЙН БОЛОВСРОЛ ГЭХИЙН УЧИР

Нээлттэй хаалганы өдөрлөгт зочилсон сурагчид Техник технологийн дээд сургуулийг 30 жилийн түүхтэй, Монгол Улсын барилгын мэргэжлийн жишиг сургууль, олон улсын магадлан итгэмжлэлтэй гэдгийг андахгүй юм. АНУ-ын “Forbes” сэтгүүлээс их, дээд сургуулийн чансааг тодорхойлоход эхний аравт жагссан, байгуулагдсан цагаасаа хойш 12 мянган инженер, техникчдийг бэлтгэн хөдөлмөрийн зах зээлд нийлүүлсэн, төгсөгчдийн 80-аас илүү хувь нь ажлын байртай гээд тус сургуулийн давуу тал их.

Оюутнуудын үйлдвэрлэсэн гэр

Сургуулийн удирдлага, багш нар сургалтынхаа чиглэл, төрлийг эхлээд тайлбарлахад зочид гайхах хандлагатай байв. Учир нь Техник технологийн дээд сургууль шаталсан сургалтаараа гурван төрлийн боловсрол олгох юм. Суурь боловсрол буюу есдүгээр ангиа төгссөн сурагчдад 2.5 жилийн хугацаатай мэргэжлийн боловсрол олгодог. Заавал их дээд сургуульд орохоо хүлээж цаг алдалгүй, эртхэн мэргэжилтэй болж цалинтай залгах боломжийг мэргэжлийн боловсрол олгодог. Монголын залуучуудын холбооноос гаргасан судалгаагаар мэргэжлийн анхан шатны боловсролтой хүнд 3.8 ажлын байр ногддог гэсэн дүн гарсан. Тэгэхээр нийгэмд хамгийн их эрэлттэй байгаа ажлын байрыг хуучнаар ТМС буюу одоогийнхоор мэргэжлийн боловсролоор олгодог гэсэн үг. Техник технологийн дээд сургуулийн Мэргэжлийн боловсрол олгох 2.5 жилийн сургалтандаа барилгын засал чимэглэлч, барилгын мужаан, барилгын цахилгаанчин, барилгын сантехникч, барилгын өрөг угсрагч, бетон арматурчин, гагнуурчин, авто зам гүүрийн барилгын ажилчин-замчин, авто машины засварчин, тогооч, зочид буудал, зоогийн газрын үйлчилгээний ажилтан зэрэг мэргэжлээр суурь боловсрол эзэмшсэн иргэдийг элсүүлэн сургадаг юм байна. Суралцаж байх хугацаанд нь ажлын байрны захиалга ирчихдэг учраас төгсөгчид ажил хайхын зовлонгүй гэдгийг тэдний оюутнууд бардам ярьж байсан. Онцлог нь Мэргэжлийн боловсролын ангийг төгсөөд ажиллаж байгаад эсвэл шууд сургуульдаа үргэлжлүүлэн техникийн болон бакалаврын ангид шатлан суралцах боломжтой. Бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжлийн боловсрол эзэмшсэн иргэд Техник технологийн дээд сургуульд барилгын техникч, барилгын сантехникийн техникч, авто машины механикч, зам гүүрийн техникч, барилгын мужааны техникч, цахилгааны техникч мэргэжлүүдээр 1.5 жилийн хугацаанд Техникийн боловсрол эзэмших боломжтой.

БНСУ-ын Дунг-И Технологийн дээд сургуулийн багш оюутнуудад гэрчилгээ гардуулав

Монгол Улсын хөдөлмөрийн зах зээлийн хамгийн эхэлттэй мэргэжлээр суралцаж, инженер болох боломжийг тус сургуулийн Дээд боловсролын хөтөлбөр олгодог. Техникчийн ангийг 1.5 жил суралцаж төгссөн оюутнууд үргэлжлүүлэн бакалаврын ангид 2.5 жил суралцаад дээд боловсол эзэмших боломжтой. Мөн дунд сургуулиа төгссөн сурагчид Архитектур, Иргэний ба үйлдвэрийн барилгын инженер, Сантехникийн инженерийн байгууламж, Авто замын барилгын инженер, Цахилгаан хангамж, Автомашин ашиглалт, авто аж ахуй, Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний технологийн инженер зэрэг мэргэжлүүдээс сонголт хийх боломжтой аж. Дээд боловсролтой мэргэжлээ солихыг хүсч байгаа хүмүүс 2.5 жилийн эчнээ ангид элсч Сантехникийн инженерийн байгууламж, Авто замын барилгын инженер, Иргэний ба үйлдвэрийн барилгын инженерийн бакалаврын боловсрол эзэмших ч боломжтой юм байна. Үүнийг л насан туршийн боловсрол гээд байгаа учир юм.

СУРГАЛТЫН ОРЧИН СУРАГЧДЫН АНХААРЛЫГ ТАТАХЫН УЧИР

Шат ахин суралцаж, насан туршийн боловсрол эзэмшихийн учрыг тунгаасан сурагчид Техник технологийн сургуулийн сургалтын орчинтой танилцлаа. Тус сургуулийнАвто зам, Барилга, Инженерийн байгууламж, Механик электроник, Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, Байгалийн ухаан, Хүмүүнлэгийн ухаан, Математик компьютер, Хэлний сургалтын тэнхимүүдтэй сурагч, эцэг эхчүүд танилцахдаа сургалтын орчин, суралцах нөхцөлд сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлэв. Автын ангид ороход машины сэлбэг хэрэгсэл дэлгээстэй байна. Оюутнууд тэнд онолын мэдлэгээ амьдрал дээр баталгаажуулж, засч сэлбэх, угсрахад суралцаж байлаа. Зочин сурагч “Та нар монголчилдог уу” гэсэн хошин асуулт асуухад оюутан “Онолын үндсэн дээр дүрэм, журмын дагуу хийнэ шүү дээ” гэсэн шаггүй хариулт өгчихлөө. Механик, электроникийн тэнхимд мэргэжлийн боловсролоор авто машины засварчин, техникийн боловсролын сургалтаар авто машины механикч, дээд боловсролоор авто машины ашиглалт, авто аж ахуйн мэргэжилтэн бэлтгэдэг. Сургалтаа Автомеханикийн лаборатори, Гидравлик, хий шингэний лаборатори, Хүнд машин механизмын сургалтын өрөө, Автомашины дадлагын газар зэрэг өндөр хүчин чадал бүхий орчин үеийн лаборатори, дадлагын газруудыг түшиглэн мэргэжлийн суурь болон мэргэшүүлэх хичээлийг чанарын өндөр түвшинд явуулж байгааг харсан сурагч, эцэг эхчүүд үнэхээр сэтгэл хангалуун байлаа.

Барилга, инженерийн байгууламжийн ангид зочлоход барилгын хана өрчихөж, Түүн дээрээ засал чимэглэл хийж байшин дотор дахиад нэг донжтой байшин сүндэрлүүлж байгааг харсан сурагчид “Энд сурчихаад Улаанбаатараа янзтай үзэмжтэй болгох юм байна” гэж ярилцаж байв. Шинэ бүтээн байгуулалт, хаус орон сууц хосолсон төлөвлөлт яригдаж байгаа өнөө үед барилгын салбарын мэргэжилтэн “моод”-нд орж байгааг сурагчид андахгүй байгаа нь ажиглагдлаа. Цаашлаад инженерийн байгууламжийн тэнхимд харъяалагддаг ангид ороход сантехник, угсралт, инженерийн сургалтын мөн л бодит орчинд явуулж байв. Герман улсад үйлдвэрлэсэн халаалтын систем, цэвэр усны болон дулааны системийн насосны холболт, ариутгах татуурга буюу бохир усыг зайлуулах систем, барилгын дулаан хангамж, цэвэр усны системийн гэсэн таван өөр сургалтын орчин тэнд байгааг багш нар тайлбарласан. Автозамын дадлагын газарт ороход явган хүний замыг төрөл төрлөөр нь өрчихөж. Хэсэг газарт оюутнууд авто зам тавьж байлаа.

Техник технологийн дээд сургуулийн оюутнууд сургуульдаа онол, дадлага хосолсон сургалт авч, түүнийгээ ажлын байранд хийсэн дадлагаар баталгаажуулдаг юм байна. Тодруулбал, тэдний сургуулийн оюутнуудыг салбар, салбарынхан нь дадлага хийгээч, суралцангаа ажиллаач гэж урьдаг. Оюутнууд зөвхөн ангид биш дадлагын газар, ажлын байран дээр туршлагаждаг учраас авто зам, барилгын компаниуд ажилтан шалгаруулж авахдаа “Техник технологийн дээд сургууль төгссөн бол давуу тал болно” гэж зарладаг болжээ. Сургалтын орчин сурагчдын анхаарлыг татсан учир энэ.

ДЭЛХИЙД ХӨРВӨХ ЧАДВАРТАЙ БАЙХЫН УЧИР

Техник технологийн дээд сургуулийн гадаад харилцаа, оюутан солилцоо сурагч, эцэг эхчүүдийн анхаарлыг ихэд татаж байв. Тус сургууль Ази, Номхон далайн бүсийн орнуудын Техникийн боловсрол, мэргэжлийн сургалтын байгууллагуудад магадлан итгэмжлэгдсэн. Ингэснээр Техник технологийн дээд сургуулийн төгсөгчдийн гэрчилгээ дотооддоо төдийгүй олон улсад үнэлэгдэнэ гэсэн үг. Олон улсад магадлан итгэмжлэгдсэнээр сургалтын хөтөлбөрөө олон улсын түвшинтэй харьцуулах, сургалтын орчин, нөхцөл чадамжийг дэлхийн түвшинд байлгах хариуцлага давхар хүлээж байгаа. Тийм учраас тус сургуулийн багш нар Солонгос, Япон, Герман улсуудад мэргэжил дээшлүүлдэг. Тэндэхийн багш нар ирж оюутнуудад хичээл заадаг аж. Нээлттэй хаалганы өдөрлөгийн үеэр БНСУ-ын Дунг-И Технологийн дээд сургуулийн багш нар тусгай хөтөлбөрөөр хичээл зааж, суралцагчдаа үнэлсэн гэрчилгээ гардуулж байлаа. БНСУ-ын алдарт “Хьюндай” группийн шаардлагад нийцэхүйц сургалтад хамрагдсан оюутнууд солонгос хэлний гуравдугаар түвшний стандартыг хангаснаар Дунг-И технологийн Автоинженерийн гуравдугаар дамжаад шууд шилжин суралцах боломжтой аж. Мөн Солонгосын “Хьюндай”-д ажилд орох эрх нь нээгдэж байгаа таатай мэдээг тэндээс сонсголоо.

Монгол-Косен сургуулийн нэгдүгээр курсийн оюутан бүтээлээ танилцуулав

Дэлхийд хөрвөх чадвартай байхын тулд сурч байгаа мэргэжлээ өндөр түвшинд эзэмшихээс гадна гадаад хэлээр чөлөөтэй ярьдаг байх шаардлагатай. Тиймээс Хэлний сургалтын тэнхим Орос, Япон, Солонгос, Австрали зэрэг орнуудын ижил төстэй сургуулиудтай хамтран ажиллаж, багш нарыг нь гэрээгээр ажиллуулж байгаа аж. Мөн оюутнуудаа гэрээт сургуулиудтайгаа танилцах аялал хийлгэх, солилцоогоор сургах зэргээр гадаадад ажиллаж, сурах боломжийг олгодог нь нээлттэй өдөрлөгийн зочдод таатай сэтгэгдэл төрүүлж байв.

АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд Пайпэр Кампбэлл, Япон улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд Т.Шимизү нарын албаны хүмүүс тус сургуульд айлчилснаас гадаад харилцааных нь цар хүрээг харах боломжтой юм.

НИЙГМИЙН ИДЭВХИТЭЙ, МАНЛАЙЛАГЧ БЭЛТГЭХИЙН УЧИР

Чадвартай мэргэжилтэн байхаас гадна олны дунд байр сууриа олохуйц манлайлагч байж амжилтад хүрдэг гэдгийг алдартнуудын жишээ харуулдаг. Иймийн тулд сургуулийн орчинд нийгэмшүүлэх, манлайлалд сургахад анхаардаг гэдгийг Техник технологийн дээд сургуулийн захирал Б.Ганбат ярьсан. Тус сургуулийн оюутнууд холбоо дэргэдээ сагсан бөмбөг, гар бөмбөг, бүжгийн багтай. Урлаг, спортын дугуйлан байнга хичээллэдэг. Их, дээд сургуулиудын дундах тэмцээнд багууд нь өндөр амжилт үзүүлсээр иржээ. Сагсанбөмбөгийн “Дайчид” баг өнгөрсөн онд Оюутны лигт “Плей-опп”-т шалгарсан. Энэ жил Монголын их, дээд сургуулиудын дундах тэмцээнүүдэд мөн “Плей-опп”-т үлджээ.

Нээлттэй хаалганы өдөрлөгийн үеэр тус сургуулийн оюутнууд өөрсдийн тааруулсан гэрээ барьж байлаа. Оюутнууд өөрсдөө хана, унь, тооныг нь угсарч сургалтын зориулалттай дөрвөн ханатай гэр барьжээ. “Даян дэлхийг тодорхойлогч залуус” ТББ-аас дунд сургуулийн сургалтын хөтөлбөрт монгол гэр барих сургалт оруулахыг санаачилсныг Оюутолгой компани дэмжин, санхүүжүүлсэн бөгөөд Техник технологийн дээд сургуулийн оюутнууд үйлдвэрлэлийг нь хариуцаж байгаа энэ аж.

Дэлхийн 70 гаруй орны оюутнууд өрсөлддөг Дэлхийн ур чадварын тэмцээнд манай улс оролцохоор болж өнгөрсөн сард Хөдөлмөрийн яам “Монгол ур чадвар 2014” тэмцээнийг есөнтөрлөөр зохион байгуулсаны гурван төрөлд Техник технологийн дээд сургуулийн оюутан түрүүлсэн билээ. Тогоочийн төрөлд түрүүлсэн Б.Мөнх-Эрдэнэ тэмцээндээ амжилт үзүүлээд хувийнхаа ресторан байгуулах мөрөөдөлтэйгээ ярьсан. Гагнуурын төрөлд түрүүлсэн Л.Ганцоожид Японы гагнуурын холбоо ажиллах урилга ирүүлсэн гэнэ лээ. Хадаас оруулалгүйгээр 3D шат угсарч, мужааны төрөлд түрүүлсэн Д.Нармандах сургуульдаа дээд боловсрол эзэмшээд мэргэжлээрээ багшлах, барилгын мужааны чиглэлээр ажилладаг компани байгуулах төлөвлөгөөтэй байгаагаа сурагчдад ярьсан.

КООСЕН СУРГУУЛЬ “МООДОНД” ОРОХ УЧИР

Зочдын анхаарлыг татаж, сэтгэлийг нь хөдөлгөсөн өөр нэг салбар бол Техник технологийн сургуулийн дэргэдэх “Монгол коосен” технологийн сургууль. БСШУ-ны сайдын төгссөн сургууль гэдгээр нь сурагчид Коосенг андахгүй байв. Японы 50 гаруй жилийн түүхтэй коосен сургалтын тогтолцоог Монголд нэвтрүүлэх ажил хоёр орны харилцааны түвшинд олон жил яригдаж хоёр жилийн өмнөөс ажил болж, коосен сургалттай гурван сургууль нээсний нэг нь эднийх. Дунд сургууль төгсөгчид коосен сургуульд элсч таван жилийн хугацаанд барилгын инженер, Мехникийн инженер, Цахилгаан инженер, Био инженерийн мэргэжил эзэмших боломжтой. Тус сургуулийн нэгдүгээр дамжааны оюутнууд өөрсдийнхөө урласан бүтээлийг үзэсгэлэн болгож дэлгэсэн байлаа. Тэд “Бид өөрсдийн гараараа цахилгаан техник угсарч, гагнаж, бүтээл хийж чадаж байна гэж бодохоор бахархмаар байна. Мөрөөдлөө бодитой биелүүлэх боломжийг коосен сургууль олгодог” гэж ярьцгаасан бол тус сургуулийн Япон багш “Монгол хүүхдүүд авъяастайгаас гадна зааж өгсөн хичээлийг тусгаж авахдаа онцгой” гэж магтаж байв. Ирэх жилээс элсэлт авах Био инженерийн ангид суралцагчид биологийн нэмэлт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хэмжээний мэргэжилтэн болох аж.

ТЕХНИК ТЕХНОЛОГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛИЙГ СОНГОХЫН УЧИР

Техник технологийн дээд сургууль төгсөгчдийн 80 хувь нь байнгын ажлын байртай гэсэн судалгаа өнгөрсөн онд гарчээ. Улс орны хөгжилд нэмэр болохуйц, нийгэмд хамгийн өндөр эрэлттэй мэргэжилтэн бэлтгэдэг учраас ажлын байр, өндөр цалин хангамж хүлээж байдаг гэдгийг тэндэхийн оюутнууд ярьж, сургуулиараа бахархаж байгаагаа илэрхийлсэн. Дотоодоос гадна гадаадын улс орнуудтай нягт холбоотой ажилладаг учраас мэргэжлийнхээ дагуу гадаадад ажиллах, сурах боломжийг мөн тус сургууль олгодог. Сургуулийн байр, сургалтын орчин, багш нарын мэдлэг чадварөнөөгийн шаардлагыг хангасан байгааг үзэж, танилцсан сурагчид тэнд сурч насан туршийн боловсрол эзэмших хүсэлтэйгээ илэрхийлж байв. 67 дугаар сургуулийн төгсөх ангийн сурагч А.Төрболд “Би барилгын инженер болохоор шийдсэн. Энэ сургуультай танилцаад сонголтоо улам баталгаажууллаа. Сургалтын орчин, багш нарын хандлага нь таалагдлаа” гэсэн юм. Мэргэжлээ сонгож амжаагүй, сонгосон мэргэжлээ баталгаа­жуулахыг хүссэн сурагч, элсэгчдэд Техник технологийн дээд сургуулийн багш нар зөвлөгөө өгөхөд хэзээд бэлэн юм билээ.

Техник технологийн дээд сургууль Баянгол дүүргийн тавдугаар хорооны нутаг 10 дугаар хороололд байрладаг. Мөн http://www.iet.mn/ хаягаар мэдээлэл авах боломжтой аж.

С.САРАН