МУИС, ШУС-ийн багш Г.Мөнхбаяртай ярилцлаа.

---

-Сайн байна уу. Олон улсын физикийн 54 дүгээр олимпиадаас багаараа медаль хүртсэнд баяр хүргэе. Хэчнээн хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцсон бэ?

-Сайн байна уу. Олон улсын физикийн 54 дүгээр олимпиад Иран улсын Исфахан хотод долдугаар сарын 21-29-ний өдрүүдэд зохион байгуулагдлаа. Энэхүү олимпиадад Г.Мөнхбаяр миний бие ахалж нийт есөн хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцсон.

Нэг мөнгө, дөрвөн хүрэл медаль хүртэж, бүх сурагчид медальт байрт шалгарсан амжилтыг үзүүллээ.

-Та манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?

-Намайг Г.Мөнхбаяр гэдэг. МУИС-ийн ШУС-ийн Байгалийн Ухааны Салбарын Физикийн тэнхимд доктор, дэд профессороор ажилладаг. 2019 оноос хойш буюу сүүлийн таван жил тасралтгүй Олон улсын физикийн олимпиадад Монголын багийг ахлан оролцож байна.

-Өмнө жил Олон улсын физикийн 53 дугаар олимпиадад амжилттай оролцож медаль хүртэж байсан шүү дээ. Энэ жилийн олимпиадын даалгавар хэр байсан бол?

-Энэ жилийн хувьд бодлого болон туршилтын ажлууд хүүхдүүдээс их ур чадвар шаардсан байлаа. Олон улсын физикийн олимпиад хоёр өдрийн турш үргэлжилдэг. Эхний өдөр 5 цагийн хугацаанд хоёр туршилтын ажил хийж үр дүнг гаргадаг. Харин дараагийн өдөр онолын гурван бодлого бодож үр дүнг гаргана. Туршилтын ажлын хувьд эхний даалгавар нь Дулааны болон Оптикийн гэсэн хоёр багц даалгавар ирсэн. Өмнө жилүүдтэй харьцуулахад нэлээд олон хэмжилт, боловсруулалт хийж үр дүнг гаргах даалгавар байлаа.

Гэхдээ Иран улсын эрдэмтэд өөрсдөө загварыг нь гаргаж боловсруулалт хийж Ираны компаниар багажаа хийлгэсэн нь нэлээн нарийвчлал сайтай сайн багаж байсан. Хүүхдүүдэд хэмжилт боловсруулалт хийхэд нь тус дэм болсон болов уу гэж харж суулаа.

-Ер нь Олон улсын физикийн олимпиадад ямар бодлогууд орж ирдэг вэ?

-Ер нь Олон улсын физикийн олимпиадын бодлого, туршилтууд нь физикийн салбарт нээлт болж Нобелийн шагнал хүртсэн бүтээлүүд, сүүлийн үеийн дэлхий нийтийн анхаарлын сэдэв болж буй физикийн салбарын шинэ судалгааны ажлуудыг бодлого болгон дэвшүүлж түүний үр дүнг сурагчид өөрсдөө гаргаж загварыг нь боловсруулж уралдадгаараа бусад шинжлэх ухаанаас эрс ялгаатай байдаг.

-Сурагчдын хувьд хэдий хэр хугацааны өмнөөс бэлтгэлээ хийсэн бэ?

-Манай сурагчдын хувьд 2024 оны тавдугаар сарын 12-нд Хөвсгөл аймагт болсон Улсын физикийн олимпиадын өдөр тодорч, бэлтгэлээ МУИС-д хийсэн.

Бид зургадугаар сарын 2-ноос 11-ний хооронд Малайз улсад болсон Азийн физикийн 24 дүгээр олимпиадад оролцоод үргэлжлүүлэн бэлтгэлээ хийн энэхүү олимпиадад оролцлоо. Сүүлийн хоёр сарын хугацаанд эрчимтэй бэлтгэл хийсэн.

Азийн физикийн олимпиадад манай баг хоёр хүрэл, хоёр шагналт байр хүртсэнийг энд дурдмаар байна. Бусад орнуудтай харьцуулахад бага хугацаанд бэлтгэл хийж багаараа медаль хүртсэндээ маш их баяртай байна.

-Ер нь физикт дурлах, физикийн сайхныг та юу гэж харж байна?

-Миний хувьд физик бол бүх шинжлэх ухааны хаан гэж үздэг. Яагаад гэвэл бидний ахуй, амьдралд болж буй бүх процесс физикийн хуульд захирагдаж явагддаг.

Ялангуяа техник технологи хөгжиж буй энэ эрин зуун, хүн төрөлхтний өмнө тулгарч буй аливаа саад бэрхшээлийг даван гарахад физикийн шинжлэх ухаан маш чухал үүрэг гүйцэтгэсээр ирсэн. Тэр ч утгаараа физикийн шинжлэх ухаан амьдралд илүү ойр учир физикийг судлах нь хүүхдүүдэд илүү сонирхолтой гэж хэлмээр байна.

Юмс үзэгдлийн талаар бодож, тооцоолж, туршилтаар шалгаж олох, түүнийхээ учрыг тайлж мэдэх, шинэ нээлтүүдийн талаар уншиж судлах гэх мэт физикийн сайн сайхан зүйл маш их бий дээ. Дээрээс нь физикийг судалснаар бусад бүх шинжлэх ухааны салбар руу хөрвөж чаддагаараа давуу талтай.

-Физикийг хүүхдүүдэд яаж дурлуулах вэ?

-Дунд сургуулиас нь физикийн туршилтуудыг хийлгэх, хүүхдүүдэд зориулсан техник технологи, физикийн шинжлэх ухааны нээлтүүдийн талаар болон бусад сонирхолтой сэдвээр телевизийн, видео контент хийж багаас нь физикт дурлуулах нь их чухал гэж боддог. Сүүлийн үед ийм контентууд гарч байгаа нь сайшаалтай. Энэ ч утгаараа физик сонирхож буй хүүхдүүдийн тоо эрс нэмэгдсэн. Жишээлбэл, олимпиад, уралдаанд хот, орон нутгийн 1000 гаруй сурагчид оролцож байгаа харагддаг. Мөн миний бие олимпиадын бэлтгэл, давтлага хичээл ордог. Хичээлд маш олон сурагчид суух сонирхолтой байгаа нь эцэг эхчүүдийн энэ салбарын талаарх ойлголт нэлээн нэмэгдсэн нь ажиглагдсан.

-Манай улсад физикийн багш, боловсон хүчин хэр хангалттай байдаг вэ?

-Манай улсад нийт 1200 гаруй физикийн багш байдаг. Өнгөрсөн жил физикийн багш нар их хурлаа хийж асуудлаа ярилцсан. Боловсон хүчний талаар сайн мэдэхгүй байна. Гэхдээ физикийн багш ажилд авна гэсэн зарууд их харагддаг.

-Жил ирэх тусам Олон улсын хэмжээний олимпиадад оролцох хүсэлтэй хүүхдүүд нэмэгдэх болсон. Тэдэнд хандаж юу гэж зөвлөх вэ?

-Манай улсын хувьд Азийн болон Олон улсын физикийн олимпиадад жил бүр оролцдог. Сүүлийн жилүүдэд 10 дугаар ангийн сурагчид олон улсын олимпиадаас медаль хүртэж байгаа нь өрсөлдөөнийг маш ширүүн болгож байгаа.

Тиймээс 10 дугаар ангиас нь эхлээд бэлтгэлээ маш сайн тогтвортой, үр дүнтэй, цэгцтэй хийж чадвал Монголоосоо шалгаран Азийн болон Олон улсын олимпиадаас медаль хүртэх бүрэн боломжтой.