Эл өдрүүдэд АН-ын дарга Лу.Гантөмөр, УИХ дахь АН-ын 42 гишүүн бүгдээр ардчиллын үнэт зүйлийг хамгаалсныг түүх гэрчилнэ. Яг үнэндээ хөшигний цаана Ерөнхийлөгчийг дахин сонгох хуулийн гаргалгаа урт удаан хугацаанд яригдсаныг, ажил болж эхэлснийг мэдэх хүмүүс нь мэднэ. Үүнийг хэрхэн зогсоох санаа зовнил улс төр дэх эрүүл саруул хэсгийнхэнд “шүдний өвчин” байсан нь өнөөдөр нууц биш. Тэд хэнд найдаж, хэний зүгт итгэлийн нүдээр харж байсан гэвэл АН-ын зүг л харсан.

Ардчилсан намыг, ардчиллын төлөө хүн бүрийг Монголын нийгэмд муухай харагдуулах аян бүх цаг үед байсан. Гэвч тэдний хэн нь ч шантарч байгаагүй. Эл өдрүүдэд АН-ын дарга Лу.Гантөмөр, УИХ дахь АН-ын 42 гишүүн бүгдээр ардчиллын үнэт зүйлийг хамгаалсныг түүх гэрчилнэ. Яг үнэндээ хөшигний цаана Ерөнхийлөгчийг дахин сонгох хуулийн гаргалгаа урт удаан хугацаанд яригдсаныг, ажил болж эхэлснийг мэдэх хүмүүс нь мэднэ. Үүнийг хэрхэн зогсоох санаа зовнил улс төр дэх эрүүл саруул хэсгийнхэнд “шүдний өвчин” байсан нь өнөөдөр нууц биш. Тэд хэнд найдаж, хэний зүгт итгэлийн нүдээр харж байсан гэвэл АН-ын зүг л харсан. АН-ын дарга Лу.Гантөмөр, АН-ын төлөөлөл болсон УИХ-ын гишүүд тэдний итгэл найдвар байсан. Гэхдээ бас энэ итгэлийн ард эргэлзээ байсныг нуух хэрэггүй. Учир нь бүтэн найман жил гудамжинд алхуулсан АН-ыг, эрх баригчид яаж ч самарч чадна. Тэгж ч байсан түүхтэй. Түүнийг давж гарч чадах уу гэдэгт эрүүл саруул хэсэг эргэлзэж байсан юм.

Гэвч Ардчилсан нам нэгдмэл байж, үнэ цэнээ мэдрүүллээ. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэд итгэл үзүүлэх эсэх дуулиант чуулганд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг өөрийн биеэр орж ирэхээс өөр аргагүй байдалд оруулж, улмаар өөрийнх нь амаар, ард түмэнд хандуулан “У.Хүрэлсүх миний бие дахин нэр дэвшихгүй, Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахгүй” гэдэг үгийг хэлүүлж чадлаа. Энэ бол Ардчилсан намын гавьяа. Энэ бол нэг хүний хаанчлал өндийх гэсэн хүчирхэг санаархлыг таслан зогсоосон үйл хэрэг байв.

Шөнийн чуулган дээр УИХ дахь МАН-ын гишүүн бүрийн амнаас “Хамтарсан Засгийн газарт ажилласан АН-ын 8 сайд сайн ажилласан шүү” гэдэг үгийг ард түмэн сонслоо. Сөрөг хүчнээсээ САЙН гэсэн дүгнэлтийг өнгөрсөн 30 жилийн түүхэнд Ардчилсан нам анх удаа л сонслоо. Өрсөлдөгч улс төрийн хүчин нь хүлээн зөвшөөрнө гэдэг өнөөдөр Ардчилсан нам бодит институт болж, Монголын хувь заяаг авч явах бодит улс төрийн хүчин боллоо гэсэн үг юм. Ийм хэмжээнд хүртлээ Ардчилсан нам ихийг үзэж туулсан. Хүнээр бол “Үхэхээс бусдыг үзэж, үхээрээс бусадтай нөхөрлөлөө” гэдэг шиг замналыг туулсан. Ингэж байж ард түмэнд итгэл найдвар болж харагддаг юм байна. МАН-ын бага хурлын шийдвэр гарсны маргааш Ардчилсан намын дарга Лу.Гантөмөрийн нийгэмд хандаж хэлсэн үг АН-ыг рейтингийг урьд хожид байгаагүй өндөрт гаргаж ирлээ. Угсраад хийсэн улс төрийн акцууд, бүлгийн 42 гишүүний нэгдмэл байдал, хамтарсан Засгийн газраас гарах өргөдлөө шууд өгсөн 8 сайдын бардам шийдвэр бүхэн ухаалаг байлаа. Улс төрийн том намын зангаргаа мэдрүүллээ.

Одоо АН-ын сайдууд ажлын тайлангаа бэлдэж байгаа бололтой. Тэд өнгөрсөн 10 сарын хугацаанд Монголын төрд, монголын ард түмний сайн сайхны төлөө ямар ажлуудыг хийв, гарсан үр дүн нь юу юу байв. Энэ бүх хийсэн ажлаа ил тод нийгэмд хүргэсний дараа Ардчилсан нам жинхэнэ байр сууриа эзэлнэ. Улам ихээр ард түмний итгэл найдвар болно. Гацаанд ороод 15 жил болсон эдийн засгийн үр өгөөжтэй том төслүүдийг АН-ын сайдууд л барьж авсан, эхлүүлж чадсан. Ганцмод-Гашуунсухайт боомтын төмөр замын хил холболт хэмээх ганц мөнгө олж байгаа гарц, үүд хаалгыг холбох ажлыг хэн гардсаныг ард түмэн харсан. Нүүрсний дараах мөнгө олох стратеги болсон Ураны төслийг хэн гардаж хөдөлгөв, АН-ын л гишүүн сайд шүү дээ. Яривал их юм бий. Тэр бүхэн 8 сайдын ажлын тайлангаар ард түмэнд тодорхой хүрнэ.

Өнгөрсөн олон жилийн хугацаанд Монголын төрд бугшсан авлига, албан тушаалын идээ бээрийг хэн шахав. Э.Одбаярын удирдсан Төрийн хяналт хэрэгжүүлэх яам. Яг үнэндээ МАН-ын бага хурлын хэлэлцсэн, хэрэлдсэн асуудлын ихэнх нь энэхүү Хяналт хэрэгжүүлэх яамны үйл ажиллагаа байлаа. “Цаад Одбаярын яам чинь биднийг сөнөөх нь, манай намыг шоронд хийж, шонд дүүжлэх нь” гэсэн МАН-ын бага хурлын гишүүдийн уур хилэн Засгийн газраас АН-ыг гарах шийдвэрт хүргэсэн. Өнөөдөр улс төрийн хөшигний ард үүнийг л шуугьж байна. Шударга ёсны эсрэг МАН-ын бага хурлын гишүүд олноороо боссон ил хэрэг явдал Л.Оюун-Эрдэнийг огцруулахад нөлөөлсөн. Бодит үнэн энэ шүү. Харамсалтай нь өнөөдөр үүнийг бага ярьж, бага анзаарч байна. Тэгэхээр Хяналт хэрэгжүүлэх яамны хамт олон, АН-аас тус яаманд томилогдож ажилласан нийт гишүүд, сайд Э.Одбаярт монголчууд талархах ёстой. Яагаад гэвэл төрд бугшсан идээ бээрийг тэд эр зоригтойгоор устгахыг хичээсэн. Харамсалтай нь замын дунд тэднийг зогсоолоо. Ард түмэн л хохирч байгаа нь эмгэнэлтэй.

Ер нь бол АН-ын сэргэлт эхэллээ гэж судлаачид нэгэн дуугаар бичээд эхэллээ. АН-ын төв аппарат бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ, маш эмх цэгцтэй ажиллаж байна. “Институцээс эв нэгдэл рүү” гэсэн АН-ын өнөөдрийн уриа бол яг үнэндээ Үзэл санаа-Үйл хэрэг юм. Энэ бол улс төрийн хүчний хувьд зовлонг давсан төлөвшил, амжилт юм. Саяхан АН-ын зүгээс намын Их хурлаа хийж дотоод асуудлаа бүрэн цэгцэлснийг нийгэм харсан. Залгуулаад өнгөрсөн өдрүүдэд улс орон даяар тархан байгаа АН-ын гишүүд, дэмжигчдийнхээ дунд Дүрмийн шинэчлэлээ хэлэлцүүлж, нэгтгэн дүгнэж байгаагаа АН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Н.Ганибал мэдэгдсэн. Тун удахгүй Их хурлаа дахин зарлах бололтой. ҮБХ-гоо хуралдуулах сураг гарч эхэллээ. АН-ын генсекийн амнаас “АН бол гишүүн төвтэй нам” гэсэн үг байнга гарах боллоо. Энэ бүхэн АН-ын онцгой идэвхжил. Энэ хэрээр АН-ын дуу хоолой нийгэмд тод мэдрэгдэж байна.

Нэг л тийм нам гүмхэн харагддаг байсан АН-ын төв байр хөл хөдөлгөөнд дарагдаж байна. Бүх цонх нь өдөр шөнөгүй гэрэлтэй байх болж. Тэд Монголын нийгэмд юу хийх ёстойгоо, ямар үүрэг хүлээснээ ухамсарлаж байна. Монголын ардчиллын баталгаа бол АН гэдэгт эргэлзэх хэрэггүй цаг үе ирж байгаа бололтой. Улс төрд бүх зүйл цаг хугацаатай, улстөрч хүн өөрийн цаг үедээ үүргээ гүйцэтгэдгийг энэ өдрүүдэд АН-ын дарга Лу.Гантөмөр үг үйлдлээрээ харуулж байна. Олон тамгатай, олон талцалтай байсан АН-ыг нэгэн тугийн дор нэгтгэж, үгийн муухайгаар дуудуулан байж тэмцсээр АН-ыг 42 суудалтай болголоо. Улс орны эдийн засагт сэргэлт авчрах томоохон төслүүдийг гараанаас нь хөдөлгөлөө. Одоо Лу.Гантөмөр чуулганы танхимд даруухан суухаар шийдэв бололтой. Гэхдээ тэр албан ёсоор намынхандаа “Одоо Та нар шүү, миний хийж чадах зүйл энэ л байлаа” гэж хэлэх л ёстой доо…

Б.Сүрэнжав