Нийслэл болон орон нутгийн багш нарын цалин харилцан адилгүй талаар яригддаг. Багш нарын цалин нийгмийн хөгжил, цаг үеэ дагаад тохирох хэмжээнд хүрч чадаагүй гэдгийг нийтээрээ хүлээн зөвшөөрдөг. Улаанбаатар болон орон нутгийн багш нарын цалин хангамжийн талаар ярилцлаа.

---

Говь-Алтай аймгийн багш Б.Өлзийсайхан:

-Орон нутгийн багш нарт тулгамддаг асуудал юу байна вэ?

-Би боловсролын байгууллагад 28 дахь жилдээ ажиллаж байна. Ажиллахдаа орон нутагт, тэр дундаа нийслэлээс 1000 км алслагдсан Говь-Алтай аймагт ажиллаж ирсэн. Орон нутагт үнийн өсөлт өндөр. Улаанбаатараас нэг оймс 1000 км тээвэрлэх, эсвэл хотдоо юм уу хотын ойролцоо газрууд руу тээвэрлэх зардал хэд гарах вэ, ойлгомжтой. Ингээд харахаар орон нутаг, нийслэлийн багш нарын амьдралын түвшинд огт өөр байдаг. Мөн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ, орон байрны нөхцөл гээд яривал олон асуудал бий дээ, орон нутагт.

-Цалин хөлс харин сүүлийн жилүүдэд орон нутагт нэмэгдэх хандлагатай байна уу даа?

-Монголын багш нарын холбоо 2017 оноос багш нарын цалин хангамжийн талаар анх удаа дуу хоолой болж энэ сэдвийг гаргаж ирсэн. Олон удаагийн тэмцэл, албан тушаалтны тамганы өмнө энэ байгууллагын удирдлагууд золиос болж явсны үр дүнд тодорхой хэмжээгээр нэмэгдсэн.

-Жишээ нь, таны хувьд сард дунджаар хэдэн төгрөгийн цалин авдаг вэ. Ямар ямар нэмэгдэл авч байна?

-Үндсэн цалин 1.5 сая. Олон жил ажилласан багш нарт орон нутагт ажилласны нэмэгдэл сумд 40 хувь, аймгийн төвд 20 хувь олгогддог. Ур чадварын нэмэгдэл гэж туршлага өндөртэй, улсын олимпиадад оролцсон эсэх шалгуур болж байж авдаг. Гэхдээ нийт багш нар авч чаддаггүй, 50 хүрэхгүй хувь нь авдаг. Дээр нь анги удирдсан багшид 10 хувь, заах арга зүйч бол 10 хувь, тэргүүлэх зэрэгтэй бол 20 хувь, зөвлөх бол үүнээс нэмэгдээд явна. Кабинет хариуцвал таван хувь. Илүү цаг ажиллавал нэмэгдэнэ. Миний хувьд илүү цагийн хөлс авдаггүй, зөвлөх багш биш. Тиймээс нийгмийн даатгал, татвар хураамжаа төлөөд гар дээр 1.8 сая төгрөг ирдэг. Зарим үед хоёр сая төгрөг хүрэх үе бий. Гол нь татвар хураамж манайд маш өндөр.

-Орон нутагт ажилладаг багш нар гурван жил тутамд тэтгэлэг авдаг болсон байх аа?

-Ерөнхий боловсролын сургуулийн багш цалингийн зургаан сартай тэнцэх, МСҮТ-ийнх 10 сартай тэнцэх тэтгэлэг авдаг.

Нийслэлийн 47 дугаар сургуулийн багш Ш.Баатармаа:

-Нийслэлд багш нарын ачаалал ямар байдаг вэ?

-Нийслэлийн анги дүүргэлт стандартаас давчихсан. Хоёр болон гурван ээлжээр хичээллэдэг. Манай сургууль хоёр ээлжтэй. Анги дүүргэлт багадаа 40-өөс дээш. 60 хүүхэдтэй анги ч бий. Стандартаа нугалаад давчихсан учраас үр дүнтэй хичээл заах боломжгүй. Айлын хүүхдүүдийг аюулгүй харж байгаа болж таардаг шүү.

-Цалин хөлс ямар байна вэ?

-Үндсэн цалин 1.2 сая төгрөг. Сая дөрөвдүгээр сарын 1-нээс 1.4 сая болсон. Залуу багш нар нэмэгдэл байхгүй шүү дээ. Миний хувьд анги даалтын 10 хувь, арга зүйч багшийн 10 хувь, олон жил ажилласны есөн хувь гээд даатгал, татвараа төлөөд гар дээрээ 1.1 сая төгрөг авдаг. Өмнө нь 900 мянган төгрөг авдаг байсныг бодоход нэмэгдчихлээ гэж баярлаад байгаа шүү дээ.

Гэтэл зээлгүй багш гэж байхгүй. Зээлээ нэг удаа тэглэж байгаагүй, амьдралын шаардлагаар нэмээд л авч таардаг. Гэтэл орон нутгийн багш сумын төвд ажиллавал 40 хувь, аймагт 20 хувийн нэмэгдэлтэй. Анги дүүргэлт 20 хүрэхгүй хүүхэдтэй. Багш стрессгүй. Цалин өндөр учраас амралтын мөнгө нь ч өндөр бодогдоно. Ингээд харьцуулаад харахаар хот хөдөөгийн ялгааг байхгүй болгомоор санагддаг. Хотын багш нар гурван жил тутам битгий хэл таван жил тутамд ажилласны тэтгэлэг гэж байхгүй. Харин ч эсрэгээрээ Улаанбаатарт ажиллаж байгаа багш нарын ачааллыг харгалзаж, тэтгэмжийг өгдөг баймаар юм.