Аравдугаар сарын байдлаар ДНБ долоон хувийн өсөлттэй гарлаа гэж Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээллээ. Эдийн засаг ийм өсөлттэй гарсны гол шалтгаан нь уул уурхайн салбаргэж тус хорооны макро эдийн засгийн статистикийн газрын дарга Э.Эрдэнэсан онцлов. ДНБ-ий долоон хувийн өсөлтийн 70 орчим хувийг ньуул уурхайн өсөлт эзэлж байгаа аж. Уул уурхайн дараа хөдөө аж ахуй жагсч байна. Тодруулж хэлбэл Монгол Улс өнгөрсөн оны эцсээр анх удаа 45 сая мал тоолуулж байв. Одоо 17.1 сая төл бойжиж байгаа гэсэн статистик гарчээ. Хөдөө аж ахуйн салбар эдийн засгийн өсөлтийн 27.7 хувийг эзэлжээ. Барилгын салбарын өсөлт ч эдийн засаг дажгүй гарахад нөлөөлсөн гэнэ. Үлдсэн арав хүрэхгүй хувийн өсөлтийг боловсруулах, үйлчилгээний, тээврийн, даатгалын гэх мэт салбарууд нийлж байгаад хангасан гэх тооцоог статистикийнхан хийжээ.Уул уурхайн хувьд өмнөх жилүүдэд зэсийн өмнө гишгэж байсан нүүрс энэ жил өнгөрсөн оныхтой адил тун муу үзүүлэлттэй гарчээ. Оюу толгойн олборлолт эхэлсэн учраас зэс, зэсийн баяжмалын экспорт нүүрсний алдагдлыг нөхөхүйц хэмжээнд байж чадсан гэж ҮСХ-ны газрын дарга Э.Эрдэнэсан ярьж байлаа. Зэсийн баяжмалаас гадна газрын тосны экспорт ч дажгүй байгаа аж. Жилээс жилд өссөн үзүүлэлттэй гарч буй газрын тосны салбар цаашид ч өсөлттэй гарна гэж шинжээчид онцолж буй.

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл аравдугаар сарын байдлаар 7.5 их наяд төгрөг болж түрүү жилийн өдийгөөс 1.8 их наяд төгрөгөөр буюу 32 хувиарөссөн гэгээтэй мэдээ байна. Голлож нөлөөлсөн салбар нь мэдээж уул уурхай.

ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛИЙН ХЭМЖЭЭ БАГАСАВ

Мөнгөний нийлүүлэлт дээр өмнөх сарынхаас таатай үзүүлэлт хэд хэд байна. Аравдугаар сарын байдлаар зээлийн өрийн үлдэгдэл 12.8 их наяд төгрөг болжээ. Зээлийн өрийн үлдэгдэлд хугацаа хэтэрсэн зээлийн хэмжээ өнгөрсөн есдүгээр сард 3.7 хувийг эзэлж байсан юм. Харин аравдугаар сарын сүүл гэхэд 0.2 хувиар буурчээ. Чанаргүй зээлийн хувьд есдүгээр сарынхаас буураа ч үгүй, өсөө ч үгүй байна.Зээлийн өрийн үлдэгдэлд чанаргүй зээлийн эзлэх хувь4.7 байгаа аж. Харин өмнөх оны аравдугаар сартай харьцуулахад 0.6 хувиар буурсан дүнтэй гарчээ.

Мөнгөний нийлүүлэлтийн хувьд өмнөх оны өдийгөөс 1.3 их наяд төгрөгөөр өсчээ. Харин өнгөрсөн сарынхаас 0.9 хувиар буурсан үзүүлэлттэй гарсан байна. Мөнгөний нийлүүлэлт аравдугаар сарын эцэс гэхэдарван их наяд төгрөгт хүрчээ.”Иргэд, байгууллагын төгрөгийн хадгаламж0.7 их наяд төгрөгөөр өссөн нь өмнөх жилээс их наяд гаруйгаар өсөхөд голлон нөлөөлсөн” гэж ҮСХ-ны Төрийн захиргаа, удирдлагын газрын дарга Т.Гантөмөр онцоллоо.

Монголын арилжааны банкуудад байршиж буй хадгаламж яг одоогийн байдлаар 6.7 их наяд төгрөг байна. Өнгөрсөн жилийн өдийгөөс 18.8 хувиар өссөн гэнэ. Харин есдүгээр сарынхаас гурав гаруй хувиар буурчээ. Төгрөгийн хадгаламж 16.3 хувиар өссөн бол валютынх нь бүр ч илүү хувиар өссөн дүн гарчээ. Валютын хадгаламж 28.2 хувиар өссөн байна.

МАШИНЫ ИМПОРТ БУУРСАН НЬ ГАДААД ХУДАЛДАА АШИГТАЙ ГАРАХАД НӨЛӨӨЛЖЭЭ

Бас нэг таатай мэдээ гэвэл зэсийн баяжмал, ноолуур энэ тэрээ гадагш нь зарж байж олсон долларын хэмжээ бараа бүтээгдэхүүн авах гэж гадагш нь урсгадаг доллараас давжээ. Өнгөрсөн жилийн өдийд бид олсноосоо 1.9 тэрбумаар илүү ам.долларыг гадаадын улсууд руу гаргаж байсан юм. Харин энэ жил 131.4 сая ам.доллар илүү олсон гэсэн мэдээг статистикийнхан өглөө. Манай улс энэ жил131 оронтой гадаад худалдаа хийжээ. Нийт гадаад худалдааны бараа эргэлтийн тэнцэл 9.1 тэрбум ам.доллар хүрсэн байна. Энэ мөнгөний 4.6 тэрбум ам.доллар нь зэсийн баяжмал, газрын тос зэргээ зарж байж гаднаас оруулж ирсэн мөнгө. Харин4.5 тэрбум ам.доллараар гаднаас бараа, бүтээгдэхүүн худалдаж авчээ. Ийм ашигтай гарсанд нөлөөлж байгаа зүйлс гэвэл мэдээж өмнө дурдсан зэсийн баяжмал, газрын тос зэргийн худалдаа. Гаднаас авдаг бараа, бүтээгдэхүүн буурсан голлох шалтгаан нь автомашин, автомашины сэлбэг хэрэгсэл юм байна. Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн хэмжээг ч ҮСХ-ноос мэдээлсэн. Аравдугаар сарын байдлаар 4.8их наяд төгрөгийн зарлага гарсан байна.Эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн хэмжээ 5.1 их наядаар яригдаж байгаа аж.Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцэл 278.5 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарчээ.

АМАРЖСАН ЭЭЖҮҮДИЙН ТОО ХОЁР МЯНГА ГАРУЙГААР НЭМЭГДЭВ

Ирэх оны эхний сард гурав дахь сая иргэнээ өлгийдөн авах Монгол Улсадамаржсан ээжүүдийн тооөссөөр байгаа гэх таатай мэдээг ҮСХ-ныхон дуулгав.Энэ оны эхний аравдугаар сарын байдлаар гэхэд шинэ хүн төрүүлсэн бүсгүйчүүд өнгөрсөн оныхоос 2081-ээрнэмэгджээ. Эхний аравдугаар сарын байдлаар 68.3 мянганэх амаржаад байна. Төрсөн хүүхдийн тоо 68.7 мянгад хүрчээ. Өнгөрсөн онд дуу хадаан мэндэлсэн нялхсаас 2146-аар нэмэгдсэн гэсэн үг.

ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ҮНИЙН ӨСӨЛТИЙН ГОЛ ШАЛТГААН НЬХҮНСНИЙ БАРАА

Хэрэглээний үнийн улсын индексийн хувьд аравдугаар сарын статистик өмнөх сарынхаас 0.8 хувь, оны эхнийхээс 9.3 хувь, өнгөрсөн жилийн өдийгөөс12.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарчээ. Ингэж өссөн гол шалтгаан нь хүнсний бараа, тэр дундаа ундаа ус гэнэ. Жил гаруйн дотор арав гаруй хувиар өссөн хэрэглээний үнийн өсөлтөд хүнснээс гаднахувцас, бөс бараа, гутал, орон сууц, ус цахилгааны үнийн өсөлтбага сагаар нөлөөлсөн юм байна. Үнийн өсөлтөөрөөДорноговь тэргүүлж байгаа гэсэн мэдээг ҮСХ-ныхон өгсөн.

ОРЛОГОО ДАГААД ЗАРЛАГА НЬ Ч ӨСЧЭЭ

Нэг айл сард дунджаар962.3 мянган төгрөг олж байгаа аж. Яг жилийн өмнөхөөс орлого нь арав гаруй буюу 10.8 хувиар нэмэгдчихээд байгаа гэнэ. Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн өсөлтөөс гадна цалин хөлс нэмсэн гэх шалтгаан орлого нэмэгдэхэд нөлөөлжээ. Гэхдээ орлого нэмэгдсэний хэрээр зарлага ч дагаад өсчээ. Нэг айлын дундаж зарлага 962 мянган төгрөгт хүрсэн байна.Зарлагаингэж өссөн нь хүнсний бус бараа, үйлчилгээний үнийн өсөлттэй холбоотой гэх тайлбарыг статистикийн ажилтнууд өгсөн юм.

ӨНГӨРСӨН НАМРААС 100 ГАРУЙ МЯНГАН ТОННООР ИЛҮҮ ҮР ТАРИА ХУРААЖЭЭ

ҮСХ-ныхон ургац хураалтын мэдээг энэсарын 1-ний байдлаар өгөв. Манай улс 515.2 мянган тонн үр тариа, 160.7 мянган тонн төмс, 102.6 мянган тонн хүнсний ногоо хурааж аваад байна. Үүнээс гадна 1.1 сая тонн өвс, хадлан, 36.4 мянган тонн гар тэжээл бэлтгэжээ. Өнгөрсөн жилийн өдийтэй харьцуулахад төмснөөс бусдынх нь хэмжээ өсчээ. Ногоочидтүрүү жилийнхээс 30 гаруй мянган тонноор бага хэмжээний төмс хурааж авсан байна. Хамгийн өндөр хэмжээгээр хурааж авсан нь үр тариа. Өнгөрсөн жилийн арваннэгдүгээр сарын 1-нээс 130.8 мянган тонн буюу 34 хувиар илүү хэмжээний үр тариа хураан авчээ. Харин хүнсний ногооны хураалт 2.4 мянган тонн буюу 2.4 хувь, өвс хадлан тэжээлийн бэлтгэл 62.9 мянган тонн буюу зургаан хувиар өсчээ.

ВАГОН, ОНГОЦООР ЗОРЧИХ ИРГЭДИЙН ТОО БУУРСАН БАЙНА

Төмөр замын тээврийн хувьд аравдугаар сарын байдлаар 17.1 сая тонн ачаа, давхардсан тоогоор 2.8 сая зорчигчийг зорчуулжээ. Тээсэн ачаа нь өнгөрсөн оныхоос 300 гаруй мянган тонноор багассан байна. Зорчигчид нь ч цөөрчээ. Ноднин жилийнхээс 355 мянган хүнээр буурсан тоо гарсан аж. Агаарын тээврийн хувьд ч тээсэн ачаа, үйлчлүүлсэн зорчигчид нь цөөрсөн байна.Аравдугаар сарын байдлаар 2.9 мянган тонн ачаа тээж, давхардсан тоогоор 579 мянган зорчигчид үйлчилжээ. Тээсэн ачаа нь хагас сая тонноор, үйлчилсэн зорчигчид нь 88-аар цөөрчээ.

Ц.БААСАНСҮРЭН